Hoe muziek ook op andere manieren te beleven valt. 

SAMENVATTING

INLEIDING 

Muziek is altijd een onderdeel in mijn leven geweest. Van het spelen van de gitaar tot het luisteren naar mijn favoriete artiest, ik zou niet zonder kunnen. De gedachte van de eindeloze stilte vind ik namelijk maar eng. Maar er zijn ook mensen die leven in deze “stille” wereld. Maar liefst 5% van de wereldbevolking lijdt aan een bepaalde vorm van gehoorverlies (Schoonenberg, 2017). Andere mensen zijn compleet doof. Dat riep de vraag bij mij op: hoe ervaren dove mensen muziek? Zou je dezelfde beleving kunnen creëren bij muziek als je er niet naar kan luisteren? 

CONTEXT 

Voor mij als CMD ’er is het belangrijk om te begrijpen hoe mensen zich door de wereld heen bewegen. In een maatschappij waar inclusiviteit steeds meer aandacht krijgt hoopte ik met dit project meer bewustwording te creëren voor hoe auditief beperkte mensen muziek ervaren. 

Het doel was om met mijn eindproduct een brug te slaan tussen deze twee verschillende werelden, om zo mensen dichter bij elkaar te brengen. 

Daarom wilde ik tijdens mijn seminar onderzoeken wat muziek voor ons betekent en hoe je dit op een andere manier zou kunnen vertalen als je er niet naar zou kunnen luisteren.  

METHODE & AANPAK 

[aesop_quote type=”block” background=”#282828″ text=”#ffffff” align=”center” size=”1″ quote=”Hoe kan je muziek op een andere manier ervaren als je er niet naar kan luisteren?  ” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

Om antwoord te krijgen op deze vraag heb ik dit onderzocht vanuit drie perspectieven:  

Vanuit mezelf, maar ook vanuit muziekliefhebbers met- en zonder een auditieve beperking. Ik wilde graag weten wat voor invloed muziek op de mens heeft. Dit heb ik gedaan door middel van desktop research, creatief onderzoek en door met verschillende mensen te praten. Zo kon ik dit met elkaar vergelijken om te bepalen welke richting ik op moest voor mijn project. Daarnaast heb ik creatieve experimenten uitgevoerd om tot nieuwe inzichten te komen en te kijken naar welke ik uiteindelijk kon toepassen in mijn eindwerk.  

ONDERZOEK 

Voor mijn eerste experiment wilde ik kijken naar hoe ik de trillingen van muziek visueel kon maken.  

Omdat ik niet direct een speaker tot mijn beschikking had ik een vel papier genomen, en heb ik hier water met kleurstof op gelegd. Vervolgens ben ik ritmisch op de onderkant van het vel gaan tikken om zo de trilling van een speaker na te bootsen.

De volgende stap was om dit te herhalen met echte geluidstrillingen. Helaas was dit minder succesvol dan gedacht. Ik had twee experimenten gedaan: 

[aesop_gallery id=”2263″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Omdat de trillingen in de druppels voor een bijzonder effect zorgde wilde ik dit groter aanpakken met een bakje met water. Het bakje met water had ik op de speaker geplaatst om te kijken of de trillingen meer zichtbaar zouden zijn. 

[aesop_gallery id=”2457″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Mijn docent Maartje Wegdam adviseerde mij ook om te kijken naar mijn eigen beweging en ervaring als ik naar muziek luister. Ik heb dit geprobeerd vast te leggen door intuïtief te tekenen op muziek. Dit deed ik met een aantal verschillende nummers met mijn ogen dicht.  

Bij dit experiment viel het mij ook op hoe je op kan gaan in het ritme en de beweging van de muziek. Sommige nummers voelde veel vloeiender waarin andere juist schokkender en chaotischer waren. Dit is ook wel terug te zien in de tekeningen.

[aesop_gallery id=”2497″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Ook ben ik aan andere mensen gaan vragen wat muziek voor hun betekent. 

De conclusie die ik uit de antwoorden kan trekken is dat muziek voor veel mensen fungeert als een uitlaatklep. Het kan mensen laten ontspannen, motiveren en emotioneren. 

Prof. Dr. Erik Scherder kon hier ook meer over vertellen in een video van de Universiteit van Nederland. 

Tijdens de mini expositie heb ik veel waardevolle feedback ontvangen. Zo kwam een klasgenoot met het idee om te kijken of ik in plaats van water ook met zand de trillingen vast zou kunnen leggen. Ook het onderzoeken van ritme en waar het vandaan komt was een belangrijk onderdeel van mijn project waar ik mij nog verder in moest verdiepen. 

Mijn docent Dagmar Donners gaf mij de naam van een Amerikaanse auteur en geleerde, Ellen Dissanayake. Zij richt zich op de antropologische verkenning van kunst en cultuur. 

In haar boek “What Is Art For” schrijft ze dat er vroeger al veel ritme en zang werd toegepast. Het gebruik van zang en dans zou helpen in het begeleiden van belangrijke sociale activiteiten, zoals het voorbereiden op een jacht en om te werken of vechten. Het zou mensen samenbrengen en verbinden met elkaar (Dissanayake, 1990, p.  63). 

Dat is precies wat ik wilde bereiken met dit project. De wereld tussen dove en horende mensen verbinden met elkaar. Er was alleen nog een grote vraag die achter bleef en die nodig onderzocht moest worden: Hoe ervaren dove mensen muziek?  

Uit de speelfilm Babel (Golin & Iñárritu, 2006) gaat een doof meisje genaamd Chieko naar een nachtclub toe. Hierin zie je heel duidelijk haar beleving van de nachtclub en hoe zij geen muziek hoort, maar het ervaart door het licht en de mensen die meebewegen op de muziek.  

Dit was natuurlijk een scène uit een speelfilm, dus hoe dicht ligt dit bij de werkelijkheid? Toch nog even verder kijken. 

Ik heb contact gezocht met Tolk Nederlandse Gebarentaal, Mirjam Stolk. 

In ons gesprek vertelde ze dat ze het vertalen van het ritme heel belangrijk vindt omdat dit mede de sfeer bepaalt van een liedje en dus ook bijdraagt aan hoe je de muziek ervaart. 

In de video Sensations of Sound van The New York Times (2017, 00:00–06:26) vertelt Rachel Kolb over haar ervaring met muziek voor iemand die doof is, en hoe het was voor- en nadat ze een cochleair implantaat kreeg. 

[aesop_quote type=”block” background=”#282828″ text=”#ffffff” align=”left” size=”1″ quote=”"Music is a celebration of feeling movement"” cite=”Rachel Kolb” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

In een video van Studio Brussel (2019, 00:00–05:50) verteld Robi over hoe hij is opgegroeid met twee dove ouders en zijn passie voor muziek. Hij organiseert nu feesten voor doven en horende mensen. Hij laat doven mensen muziek ervaren door gebruik te maken van een vibrerende dansvloer en lichtshows. 

[aesop_quote type=”block” background=”#282828″ text=”#ffffff” align=”left” size=”1″ quote=”"Je voelt het, je ziet het… Hoe dichter kan het dan nog zijn bij muziek?"” cite=”Robi Dhondt” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”off”]

Deze twee video’s hebben mij onwijs geïnspireerd waardoor ik meer richting kreeg in wat ik wilde maken voor mijn project. 

In mijn onderzoek kwamen de woorden “voelen, “zien” en “ritme” vaak terug als het gaat om de beleving van muziek als je het niet kan luisteren. Omdat tekenen een hobby van mij is en ik later het liefst iets zou willen doen met grafisch vormgeven/illustreren vond ik het een leuke uitdaging om een muziekvideo te animeren waarbij de verschillende aspecten van de muziek terug moesten komen. 

ITERATIES EINDWERK

In mijn eerste iteratie ben ik begonnen met het analyseren van de verschillende elementen in het nummer. Deze heb ik geprobeerd te vertalen naar abstracte vormen om hier uiteindelijk animaties mee te maken. 

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Untitled-Artwork.mp4″ align=”center” caption=”Eerste animatie” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Ik had een beeld van een onderwaterwereld bij de muziek. Deze wilde ik animeren maar uit feedback van docenten en mede studenten zou ik daarmee de muziek invulling geven terwijl het voor iedereen anders kan zijn. 

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Bubbles.mp4″ align=”center” caption=”Tweede Animatie
” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Omdat het animeren in After Effects erg veel tijd kostte heb ik gebruik gemaakt van de animatie app Looom. Deze werd mij door een klasgenoot aangeraden. 

Met Looom heb ik veel verschillende animaties gemaakt. 

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Looom-10-21-2020-14-24-58-1.mp4″ align=”center” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Looom-10-21-2020-14-17-56-1.mp4″ align=”center” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Looom-10-21-2020-14-17-11-1.mp4″ align=”center” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Looom-10-21-2020-14-15-38-1.mp4″ align=”center” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Looom-10-21-2020-14-14-28-1.mp4″ align=”center” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Looom-10-21-2020-14-13-27-1.mp4″ align=”center” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Mijn docent en mede studenten waren zeer enthousiast over de abstracte vormen. Daar ben ik uiteindelijk mee verder gegaan in mijn eindwerk. 

EINDWERK 

[aesop_video src=”self” hosted=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/Ver2_1.mp4″ align=”center” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

In de laatste dagen wil ik nog meerdere elementen toevoegen aan mijn eindwerk. Ook wil ik de video in zijn gehele vorm netter maken. 

EVALUATIE & CONCLUSIE 

Tijdens mijn seminar heb ik mij mogen verdiepen in een groep mensen waar ik eigenlijk nog maar weinig vanaf wist. Ik vind het heel jammer dat ik helaas geen contact heb kunnen leggen met iemand die doof is, want ik had graag mijn project aan diegene voorgelegd. 

Toch kan ik zeggen dat ik door dit project een beter beeld heb gekregen van de wereld waarin auditief beperkte mensen zich begeven. Bij het zien van mijn project hoop ik dat mensen stil zullen staan bij het idee dat we toch verbonden zijn met elkaar, ook al beleeft iedereen de wereld op zijn eigen manier. 

TOEKOMSTVISIE 

Mijn keuze voor het nummer Sun Models van Odesza is ten eerste omdat ik dit een mooi nummer vind. Een tweede reden is dat er veel verschillende melodieën in zitten die, in de toekomst van het project, beter tot zijn recht komen bij het gebruik van een trillende elementen zoals bijvoorbeeld een vibrerende dansvloer. Dit zou de beleving nog meer versterken. 

Bronnenlijst 

 Dissanayake, E. (1990). What Is Art For? (Reprint editie). University of Washington Press. 

Golin, S. (Producent), Iñárritu, A. G. (Regisseur). 

(2006). Babel [Film]. Los Angeles, CA: Paramount Vantage 

 Schoonenberg. (2017, 8 februari). Gehoorverlies | Schoonenberg. Schoonenberg.nl. https://www.schoonenberg.nl/blog/gehoor-gehoorverlies/gehoorverlies-over-de-hele-wereld/#:%7E:text=Dat%20zijn%20maar%20liefst%20350,verschillende%20delen%20van%20de%20wereld. 

 Studio Brussel. (2019, 21 maart). Robi is de man die dove mensen muziek leert kennen [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=-HoWHf5CN6s 

The New York Times. (2017, 6 november). Sensations of Sound | VR Experience [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=WOHFpm4w0Hc 

TheSoundYouNeed. (2014, 12 februari). ODESZA – Sun Models (feat. Madelyn Grant) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=cnwiaErSuKc 

Universiteit van Nederland. (2013, 8 oktober). Wat gebeurt er in je hersenen als je muziek luistert? Prof. Dr. Erik Scherder (2/5) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9Kq3rwjMxTE 

ENGLISH SUMMARY 

Music has always been a part of my life. I honestly couldn’t live without it. But at least 5% of the people on our planet suffer from hearing loss (Schoonenberg, 2017). Some people are even completely deaf. This made me think: how do people who can’t hear experience music? And is it possible to create the same experience when you can’t listen to it? 

This project is all about music and how we experience it. The main goal was to create something that serves as a bridge between the hearing and non-hearing world.