Inleiding
Mijn onderwerp is ontstaan vanuit mijn frustratie rondom de hoeveelheid reclame die wij dagelijks voorgeschoteld krijgen. Overal om ons heen is reclame. Er is (bijna) geen ontkomen meer aan. We kijken naar deze reclame en worden er ongemerkt door beïnvloedt. Maar hoe is dit tot stand gekomen?
Context | Scope | Definitie
De eerste gedrukte advertentie werd al in 1477 gepubliceerd toen William Caxton advertenties voor zijn boek drukte en ze aan kerkdeuren in Engeland plakte. Na de Tweede Wereldoorlog volgden de ontwikkelingen op het gebied van reclame elkaar snel op. Tegelijkertijd deden nieuwe media zoals de radio en televisie hun intrede. (IsGeschiedenis, Z.D.)
Inmiddels is reclame niet meer weg te denken uit onze maatschappij, het is een belangrijk onderdeel van de economie. Het geeft een impuls aan het koopgedrag van consumenten. Daardoor is en blijft het een belangrijke factor voor het succes van de westerse samenleving. Vandaag de dag hebben grote spelers zoals Google en Facebook de macht op het gebied van online reclame. (Nytimes, 2020)
De afgelopen tijd merk ik dat dit mij steeds meer dwars zit. Per toeval zag ik de VPRO Tegenlicht aflevering “Rebellen tegen Reclame”. In deze aflevering staan de anti-reclamebewegingen Subvertising en Brandalism centraal. Het is een vorm van creatief activisme waarbij bedrijfsreclame wordt verandert en bekritiseerd. (VPRO, 2020) Rebellen tegen Reclame inspireerde mij heel erg om zelf ook een verschil te maken. Voor Seminar ben ik daarom onderzoek gaan doen naar het bieden van weerstand tegen reclame. Hierbij heb ik de volgende hoofd- en deelvragen opgesteld:
Hoofdvraag:
Hoe kan ik een hulpmiddel creëren voor het weerstand bieden tegen reclame op social media?
Deelvragen:
- Wat is reclame?
- Wat maakt reclame zo irritant?
- Welke vormen van weerstand tegen reclame bestaan er?
- Welke vormen van hulpmiddelen zijn er mogelijk?
Methode en aanpak
Om te begrijpen wat reclame is ben ik mijn onderzoek begonnen met Desk Research. Ook heb ik me verdiept in verschillende tegenbewegingen.
( Adbusters )
( The Bubble Project )
( Subvertising )
Maar ik heb niet alleen achter mijn laptop gezeten. Ik was erg benieuwd hoeveel reclame ik nou precies zag op één dag, en op welke momenten dit gebeurde. Daarom heb ik één hele dag bijgehouden hoeveel reclame ik gezien heb. Hierbij heb ik gelet op de soort en plaats van de reclame. Alle uitkomsten heb ik visueel gemaakt in een infographic.
Op basis van de opgedane informatie heb ik een aantal interviews gehouden om erachter te komen welke soort reclame als het meest storend wordt ervaren. De meeste mensen zagen vooral online reclame als iets irritants, iets dat hun verstoort en afleidt.
Uitvoering en experimenten
Maar wat maakt online reclame zo irritant? Ik ben mij hierin gaan verdiepen d.m.v. een mind-map en moodboard.
Vervolgens wilde ik al mijn inzichten samenbrengen. Ik ben een fictief product gaan ontwerpen dat zou kunnen helpen tegen de overvloed aan reclame. Dit product ben ik gaan promoten door middel van irritante reclames. Een kunstenaar die mij hierin geïnspireerd heeft is Wim Delvoye met zijn project Cloaca. Delvoye promoot Cloaca, een machine die aan één zijde voedsel inneemt en dit aan de andere kant weer uitpoept, met logo’s een eigen promotiespot en vacuümverpakte kunstpoep.
Omdat ik een product wilde ontwerpen dat reclame zou kunnen bestrijden ben ik op een ANTI-AD spray gekomen. De huisstijl van de ANTI-AD spray is gebaseerd op bekende schoonmaakmiddelen zoals Mr. Muscle, Cillit Bang en Dasty. Reclames van deze bedrijven zien er vaak goedkoop en ongeloofwaardig uit, dat sloot dus goed aan op de irritaties. De ANTI-AD spray ben ik gaan promoten in zo irritant mogelijke banners. Uit feedback van mijn klasgenoten bleek dat dit erg goed gelukt was. Echter vonden zij de banners zo irritant dat ze direct weg zouden klikken.
Ter aanvulling op de banners heb ik een storyboard gemaakt voor een commercial. Achter dit verhaal zit een paradox, doormiddel van de spray wordt de “ware aard” van de reclame getoond, namelijk ruis. Toen ik deze commercial aan mijn klasgenoten liet zien hadden zij er uitleg bij nodig. Zonder deze uitleg snapte zij mijn concept nog niet.
Resultaat: Het eigen kunnen maken van de technieken van een irritante reclame.
Inzicht: Een té irritante reclame werkt averechts en wordt weggeklikt. Zo kan ik mijn boodschap dus niet overbrengen.
Omdat ik erg vastliep heb ik een stap terug genomen en drie nieuwe concepten bedacht. Hieruit is een grafitti plug-in gekomen waarmee je zelf reclame kunt bewerken. Een belangrijke bron van inspiratie hierbij was AdBlock. AdBlock is een hele bekende extensie die online reclame filtert. Toch werkt AdBlock niet op Social Media reclame. Ik heb ervoor gekozen mij specifiek op Social Media reclame te focussen. Ook heb ik een gesprek gehad met Thomas Dekeyser, hij is onderzoeker aan de Universiteit van London en gespecialiseerd in anti-reclamebewegingen. Dekeyser gaf aan dat Subvertising aan het uitsterven is omdat alle reclameborden worden vervangen door digitale borden. Digitale borden zijn veel moeilijker te hacken. Volgens hem is daarom de overstap naar online reclame nodig. Hier kan ik dus goed op inspelen met mijn project.
(Eerste schets plug-in)
Inspiratiebronnen (Kidult, Basquiat, Barbara Kruger, Shepard Fairey, Drawing Dicks on the Herald Sun, KAW’S)
Het doel van mijn plug-in is om mensen weerstand te laten bieden tegen social media reclame. Ik wilde visualiseren hoe dit eruit zou kunnen zien. Dagmar gaf aan dat ik nog terughoudend ben in mijn experimenten. Ook gaf hij mij de tip met verschillende materialen te werken. Hier wilde ik verandering in brengen. Ik heb drie reclames uitgezocht en deze ben ik gaan bewerken. Het was niet mijn doel estetisch te zijn, maar om mijn mening te uiten.
De teksten vond ik hier het beste bij passen en deze ben ik gaan uitwerken op papier. De drie reclames zijn uitvergroot en afgedrukt op A2 formaat omdat ik zo de boodschap nog harder wil laten binnenkomen. Daarnaast wil ik andere mensen inspireren mijn plug-in te gebruiken en hun mening te uiten.
Uit mijn gesprek met Thomas Dekeyser bleek dat hij de meeste inspiratie kreeg van het werk van andere activisten. Ook Dagmar en Rob gaven aan een database een goed idee te vinden. Ik heb daarom verschillende mensen gevraagd of zij reclames wilden bewerken. Deze uitingen zal ik voor mijn eindwerk gaan verwerken in een website. Ook voor de video van de plug-in zal ik nog een paar aanpassingen moeten maken. Mijn klasgenoten gaven aan dat de frustratie nog niet goed tot uiting komt in de video. Het lijkt mij daarom een goed idee dit te versterken met geluid.
( Verschillende werken voor de database )
( Eerste versie plug-in )
Evaluatie/Conclusie
Mijn Seminar is heel anders verlopen dan ik verwacht had. Toen ik begon had ik het idee een bewustwordingscampagne op te zetten. Uiteindelijk ben ik reclames gaan bewerken en zelfs vandaliseren. Ik ben best wel perfectionistisch en daarom had ik aan het begin van het project moeite met experimenteren. Gelukkig heb ik me hier overheen kunnen zetten en ben ik alsnog los gegaan. Ik ben trots op mezelf dat ik volledig voor dit onderwerp ben gegaan en mijn hart gevolgd heb.
Toekomst
Ik heb helaas niet genoeg tijd om de plug-in daadwerkelijk te realiseren. In de toekomst lijkt het mij super tof dit idee echt te gaan uitwerken en de plug-in te coderen. Daarnaast ga ik nog contact opnemen met Thomas Dekeyser zodat hij het eindresultaat ook kan bewonderen. Wie weet komt daar nog een samenwerking uit.
Bronnenlijst
Cloaca • wimdelvoye.be. (z.d.). Wim Delvoye. https://wimdelvoye.be/work/cloaca
Ensie. (2019, 13 augustus). Reclame – de betekenis volgens Wat is dat? https://www.ensie.nl/wat-is-dat/reclame
Fairs, M. (2017, 16 januari). The Bubble Project by Ji Lee. Dezeen. https://www.dezeen.com/2007/09/09/the-bubble-project-by-ji-lee/
Fox, T. S. (2016, 25 juni). Kidult Vandalizes Kanye West’s ‘The Life of Pablo’ Pop-Up in Paris. HYPEBEAST. https://hypebeast.com/2016/6/kidult-kanye-west-the-life-of-pablo-paris-pop-up
FreeHand Posts. (2020, 20 januari). The history of advertising. Free Hand. http://freehandadv.com/index.php/2020/01/20/the-history-of-advertising/
IsGeschiedenis. (2020, 9 oktober). Geschiedenis van reclame in Nederland. https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-reclame-in-nederland
Kang, C., & McCabe, D. (2020, 7 oktober). House Lawmakers Condemn Big Tech’s ‘Monopoly Power’ and Urge Their Breakups. The New York Times. https://www.nytimes.com/2020/10/06/technology/congress-big-tech-monopoly-power.html
Papanek, V. (2019). Design for the Real World. Thames & Hudson.
van Dale Uitgevers. (2020). Reclame. Van Dale. https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/reclame#.X7d4TS07HoA
VPRO Tegenlicht. (2020, 26 april). Rebellen tegen reclame. VPRO. https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2019-2020/reclame-rebellen.html
Summary
My subject arose from my frustration with the amount of advertising that we are served every day. Advertising is everywhere. There is (almost) no escape anymore. We watch this advertisement and are effected by it. But how did it come this far? In this project I will try to find a way to stand up against advertisement.