Experimenteren met licht door middel van analoge fotografie

Fotografie is de kunst van het vertalen van licht naar een afbeelding. Al jaren fotografeer ik met liefde, maar nog nooit heb ik hierbij gebruik gemaakt van een analoge camera. Binnen de fotografie is naar mijn mening het vangen van licht en het spelen hiermee één van de lastigste maar ook mooiste dingen. Alles hierbij draait om timing. Gedurende dit seminar ga ik door middel van analoge fotografie experimenteren met licht(technieken) om te ontdekken wat de mogelijkheden zijn binnen deze kunstvorm en om meer te weten te komen over de werking van analoge fotografie.

“Light makes photography. Embrace light. Admire it. Love it. But above all, know light. Know it for all you are worth, and you will know the key to photography”

– George Eastman –

de Langen, J., 2019

Context, scope, definitie

Fotografie en licht zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wanneer er geen licht is, kan je ook geen foto maken. Persoonlijk vind ik licht een prachtig fenomeen waarmee gespeeld kan worden, van zonsondergangen en schaduwen tot het experimenteren met lange sluitertijden en dubbele belichting. Er zijn zoveel verschillende mogelijkheden, die ieder weer prachtige en verrassende resultaten op kunnen leveren.

INSPIRATIE FOTO’S SPELEN MET LICHT. (CEWE, 2014.  DE LANGEN, J., 2019.  LESLY, 2018.
VEENSTRA, Y., 2016)

Analoge fotografie is een techniek die de afgelopen jaren weer steeds populairder is geworden, met name bij jongeren. De analoge foto’s brengen nostalgie en een bepaalde magie met zich mee, omdat je van tevoren niet weet wat het resultaat is. Analoge fotografie is een techniek waarmee je bewuster moet leren fotograferen. Waar je bij digitale fotografie fouten kan maken omdat je oneindig kan blijven doorklikken, word je met analoge fotografie beperkt tot een klein aantal foto’s dat je kan maken. Het mooie aan analoge fotografie vind ik dat je hierdoor ook anders gaat kijken naar de ‘mislukte’ foto’s die je digitaal direct zou verwijderen. De imperfecties, zoals ruis, die in de digitale fotografie uit den boze zijn, maken deel uit van de charme van analoge fotografie. Tevens staat de analoge fotografie nog dichter bij het thema licht dan de digitale fotografie, omdat dit een belangrijk onderdeel is van het ontwikkelproces. Of beter gezegd: het gebrek aan licht hierbij.

Gedurende dit seminar experimenteer ik met het vastleggen van diverse lichtomstandigheden en -technieken. Dit doe ik door middel van een analoge camera. Ik wil gaan onderzoeken hoe de techniek van analoge fotografie werkt en hoe je diverse lichtomstandigheden en -technieken het beste vast kan leggen op de gevoelige plaat. Het doel is dit te bereiken zonder een uitvlucht te hoeven zoeken in programma’s als Lightroom en Photoshop, omdat dit in de periode van de analoge fotografie ook niet beschikbaar was.

Mijn onderzoeksvraag gedurende dit project luidt als volgt: Hoe kan ik door middel van analoge fotografie experimenteren met diverse lichtsituaties en -technieken?

Methode en aanpak

Om fotografie te begrijpen en er beter in te worden, is het met name belangrijk dat je meters maakt. Om deze reden vind ik het belangrijk gedurende dit project (bijna) dagelijks een camera in handen te nemen. Ik probeer in diverse lichtomstandigheden te fotograferen en op diverse manieren met licht te spelen of het te manipuleren. Door dit vast te leggen, leer ik de mogelijkheden en de beperkingen van de analoge fotografie goed kennen. De diverse foto’s die ik maak, zal ik laten ontwikkelen en inscannen. Omdat de ontwikkeling echter ook een groot deel van het proces van analoge fotografie is, ben ik zelf de doka in gegaan om te leren en ervaren hoe het is om zelf foto’s te ontwikkelen en af te drukken/vergroten.

Analoge fotografie is geen kunstvorm waar massaproductie uit voortvloeit. Doordat je met een rolletje een beperkt aantal foto’s kan maken, wil ik kritisch kijken naar de compositie en belichting, om zo een bewustere houding aan te nemen tijdens het fotograferen en daardoor hopelijk mooie resultaten neer te zetten.

Uitvoering en experimenten

Week 3

Ik heb aan het begin van dit project moodboards gemaakt om inspiratie op te doen.

Ik ben met experimenteren begonnen door met een rangefinder camera op pad te gaan en een rolletje vol te schieten om zo bekend te raken met de camera en analoge fotografie. Om een beetje houvast te hebben, heb ik ongeveer dezelfde foto’s gemaakt met een digitale camera. Hierdoor kon ik tevens de verschillen tussen de twee vergelijken. Hierbij heb ik met licht gespeeld door te werken met tegenlicht en zonsondergangen.

Ik vind persoonlijk dat de analoge foto’s meer sfeer meebrengen. Maar de camera bracht ook moeilijkheden mee, zoals een lastig in te drukken ontspanknop en beperkte instellingsmogelijkheden. Hierdoor zijn veel foto’s ook bewogen.

week 4

Na een beetje bekend te zijn geraakt met de camera ben ik gaan experimenteren met het sturen van licht en creëren van structuren.

Helaas zijn de resultaten van bovenstaande foto’s verloren gegaan, omdat het complete rolletje mislukt was. Echter ben ik met nog een lichtexperiment aan de slag gegaan, namelijk het maken van foto’s met een double exposure. Dit houdt in dat je twee foto’s over elkaar heen schiet. Dit heb ik gedaan met de spiegelreflexcamera.

Moodboard

Eigen resultaten

 

Later in het project heb ik me gerealiseerd door dit experiment dat ik het leuk vind beelden te creëren met een surrealistisch tintje.

Week 5 & 6

Ik wilde graag de doka in om zelf te leren ontwikkelen en afdrukken omdat dit een belangrijk deel is van de analoge fotografie. In de doka kunnen alleen zwart-witrolletjes worden ontwikkeld. Daarom heb ik eerst twee van die rolletjes volgeschoten. Hierbij heb ik inspiratie voor onderwerpen gehaald uit opdrachten van ‘Het perfecte plaatje’. Onder andere ben ik toen aan de slag gegaan met reflecties en fotograferen door een glasplaat.

Deze rolletjes heb ik ontwikkeld in de doka. Enkele foto’s hiervan heb ik ook afgedrukt/vergroot.

Toen ik na ging denken over wat ik met mijn eindwerk wilde doen, kwam ik uit bij surrealistische beelden door lichtmanipulatie. Dit werd geïnspireerd door het double exposure experiment, omdat ik het leuk vond dat mensen met de vraag kwamen hoe dit mogelijk was. Ter inspiratie voor mijn eindwerk heb ik dan ook weer een moodboard gemaakt.

week 7

Voor mijn eindwerk wilde ik graag een drieluik met een verhaal. Zo ben ik uiteindelijk uitgekomen bij de boodschap dat iemand zich anders kan voelen dan dat die persoon zich voordoet. Dit is geïnspireerd op een gesprek met mijn moeder, waarin ze zei dat ze het lastig vindt in te schatten hoe ik me voel, omdat ik dit weinig uit. Dit wilde ik bereiken door iemand met een spiegel neer te zetten. In de weerspiegeling is een andere emotie te zien dan de persoon uit.

 

Hetzelfde verhaal heb ik ook anders proberen vorm te geven.

Om het rolletje vol te schieten, heb ik nog een serie gemaakt waarin lichtmanipulatie centraal staat.

Eindwerk

Als eindwerk ga ik een drieluik presenteren. De presentatie hiervan houd ik simpel door de foto’s enkel in te lijsten en op te hangen. Hierdoor krijgt het verhaal in de foto’s echt de kans zelfstandig te spreken.

Conclusie

Tijdens dit seminar heb ik meer geleerd over analoge fotografie door te leren hoe de camera werkt en te leren ontwikkelen in de doka. Het heeft me bewuster leren fotograferen door beter te kijken naar bijvoorbeeld de lichtmeting en compositie, omdat je wil dat zoveel mogelijk foto’s succesvol zijn. Het experimenteren met diverse lichttechnieken en -situaties heeft mij doen realiseren dat ik het surrealisme binnen de kunst een interessante stroming vind. Van alle experimenten is het double exposure rolletje dan ook mijn favoriet. Door het analoog fotograferen heb ik een hernieuwde waardering gevonden voor mijn digitale camera, omdat het blijkt dat dit toch allemaal wel heel makkelijk en snel is.

Voor de toekomst

Ondanks dat digitale fotografie makkelijker en sneller is, heeft analoog zeker zijn charme. Analoog fotograferen is interessant, met name door het verrassingselement. Om deze reden zal ik in de toekomst zeker nog wel eens een rolletje analoog schieten. Hopelijk leert dat mij om nog betere foto’s te maken.

Literatuurlijst

Angela (18 februari, 2016) 120+ inspirerende fotografie quotes. Geraadpleegd van https://www.vivelamemories.eu/120fotografie-quotes/

CAFU (z.d.) Cursussen. Geraadpleegd van http://www.cafu.nl/cursussen/

CAFU (7 april, 2015) Artikel: “De Doka; hoe werkt het?”. Geraadpleegd van http://www.cafu.nl/artikel-de-doka-hoe-werkt-het/

Fleurop (z.d.) De kleur van bloemen. Geraadpleegd van https://www.fleurop.nl/magazine/bloemeninfo/betekenis-van-de-kleur-van-bloemen/#:~:text=Oranje%20bloemen%20staan%20symbool%20voor,%2C%20kracht%2C%20vitaliteit%20en%20energie

Gebruikershandeleiding (z.d.) Canon Eos 300. Geraadpleegd van https://www.gebruikershandleiding.com/Canon-EOS-300/preview-handleiding-22352.html

Handleiding kwijt (z.d.) Handleiding- Voigtlander vitoret DR camera. Geraadpleegd van https://handleidingkwijt.com/voigtlander-vitoret-dr-camera/

Handleiding kwijt (z.d.) Handeleiding- Ilford sportman (1960) camera. Geraadpleegd van https://handleidingkwijt.com/ilford-sportsman-1960-camera/

Jongin Arnhem (6 juli, 2019) Interview: de analoge multi-exposure fotografie van Arnoud Lievers. Geraadpleegd van https://jonginarnhem.nl/talenten/interview-de-analoge-multi-exposure-fotografie-van-arnoud-lievers/

Lesly (29 April, 2018) Fotorolletje dubbel belichten. Geraadpleegd van https://www.studiophunc.nl/fotorolletje-dubbel-belichten/

Linku (20 mei, 2020) Kleurenpsychologie – de betekenis van kleuren. Geraadpleegd van https://linku.nl/kleurenpsychologie/

Luijtwers, S. (5 februari, 2019) Analoog fotograferen is terug, maar afdrukken hoeft niet meer. Geraadpleegd van https://www.parool.nl/nieuws/analoog-fotograferen-is-terug-maar-afdrukken-hoeft-niet-meer~b932aa50/

The Dark Room (18 oktober, 2020) How to create double exposures on film. Geraadpleegd van https://thedarkroom.com/double-exposure-a-guide-to-creating-double-exposures-on-film/

Van Loo, R. (21 april, 2020) Keuzehulp zwart-witrolletjes. Geraadpleegd van https://www.fotoverweij.nl/blog/keuzehulp-zwart-witfotorolletjes

Van Loo, R. (10 juni, 2020) Keuzehulp kleurenfotorolletjes. Geraadpleegd van https://www.fotoverweij.nl/blog/keuzehulp-kleurenfotorolletjes

Van Rosmalen, E. (4 juli, 2011) Analoog: zelf ontwikkelen of laten doen?. Geraadpleegd van https://www.photofacts.nl/fotografie/rubriek/analoog/analoog_zelf_ontwikkelen_of_laten_doen.asp

Zoom acedemy (29 maart, 2019) Storytelling- Hoe creëer je met fotografie ene verhaal? Geraadpleegd van https://www.zoomacademy.nl/blog/storytelling-hoe-creeer-je-met-fotografie-een-verhaal/