Langs een schilderij lopen en denken “knap gemaakt, maar niet zo mijn ding” is iets wat mij vaak is overkomen wanneer ik door bijvoorbeeld een museum loop. Dit gebeurt voornamelijk bij schilderijen van vroeger zoals uit de gouden eeuw. Toch is er iets wat mijn interesse trekt buiten het esthetische oordeel. De schilderijen zijn namelijk vaak de enige manier waarop je daadwerkelijk kan zien hoe de samenleving er in die tijd uitzag.
Een ander ding wat mijn interesse heeft gewekt na onderzoek gedaan te hebben zijn de betekenissen achter oude schilderijen. Wist je bijvoorbeeld dat er in de Caféterras Bij Nacht van Vincent Van Gogh religieuze symbolen zijn verwerkt? Of wist u dat de handen in Het Laatste Avondmaal van Leonardo Da Vinci samen een muziekstuk vormen? Deze verassing komt omdat de schilders van vroeger gebruik maakten van symboliek die wij in deze tijd niet meer kennen. Hierdoor snappen velen de echte betekenis achter deze schilderijen niet. Met dit project wil ik mensen bewust maken van het bestaan van deze symboliek, en daarbij zal ik een moderne vertaling hiervan geven.
CONTEXT, SCOPE EN DEFINITIE
De hele dag door kijk ik naar hoe iets eruitziet, ik ben continu bezig met esthetiek. Dit was dan ook het onderwerp waar ik het project mee begon. Bij het zoeken van verdieping in dit onderwerp kwam ik al snel bij mijn fascinatie voor kunst. Ik heb immers getwijfeld om kunstacademie te doen. Ik heb mezelf hierbij de vraag gesteld: stel ik zou door een museum lopen, wat trekt mij dan het meeste? Het antwoord hierop is de hedendaagse, moderne, schilderkunst. Maar toch vind ik oude kunst, met name uit de gouden eeuw, ook heel indrukwekkend. Na het dieper onderzoeken van de oude schilderkunst is er een nieuwe fascinatie aangewakkerd. De symboliek die in oude schilderkunst bleef mij verbazen. Schilderijen kregen andere betekenissen dan ik op eerste oogopslag dacht. Het vertalen van deze oude symboliek naar de moderne taal is wat de rode draad door het project zal vormen. Hierbij heb ik de volgende hoofd- en deelvragen opgesteld:
Hoofdvraag:
- Hoe kan ik aan mensen overdragen
Deelvragen:
- Zijn de verschillen in oude en moderne symboliek echt zo groot?
- Zijn symbolen cruciaal om de betekenis van een schilderij te snappen?
- Op welke manier kunnen de verschillen tussen oude en moderne symboliek het beste verbeeld worden?
METHODE
Tijdens mijn project zal er zowel theoretisch als creatief onderzoek plaatsvinden. Op basis van bevinden uit theoretisch onderzoek zal er creatief onderzoek gedaan worden. Vervolgens zal ik deze uitkomsten blijven voorleggen bij klasgenoten en docenten om nieuwe inzichten en vragen te krijgen om vanuit hier weer verder te gaan met onderzoek.
ONDERZOEK EN EXPERIMENTEN
Naar mijn beleving heeft het project zich onderscheidt in verschillende fases die samen tot mijn eindproduct zijn uitgekomen. Ik zal daarom ook mijn onderzoek toelichten per fase
FASE 1
Ontwikkeling onderwerp
Het ontwikkelen van het ontwerp is bij mij in een proces gegaan. Vanuit verschillende experimenten en feedback is er een definitief onderwerp ontstaan. In deze fase ligt ik toe hoe dit proces is verlopen.
Analyse schilderkunst: Ik begon mijn project met het onderwerp esthetiek, omdat dit te breed is heb ik dit concreter gemaakt naar schilderkunst. Om nog meer verdieping te vinden heb ik verschillende moodboards gemaakt over schilderkunst.
[aesop_gallery id=”5588″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Meisje met de parel in 2020: Om een nog specifieker onderwerp te krijgen koos ik het schilderij Meisje met de parel van Johannes Vermeer als uitgangspunt. Ik was van plan om dit schilderij in een modern jasje te steken. Dit is dan ook wat ik in de volgende experimenten gedaan heb. Hieruit heb ik kunnen concluderen vanuit o.a. feedback dat ik met dit onderwerp niet een breed proces kan krijgen.
[aesop_gallery id=”5598″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Symboliek: Op aanraden van Dagmar ben ik gaan kijken naar symboliek in schilderkunst. In velen oude schilderijen zit namelijk symboliek die wij in deze tijd niet kennen/snappen, hierdoor missen wij vaak de betekenis achter het kunstwerk. Ik deed een klein onderzoek naar symboliek in oude schilderijen en probeerde deze te vertalen naar het nu.
Een hond bijvoorbeeld staat in oude schilderkunst symbool voor trouwheid of waakzaamheid (Honden en katten – Onderwerpen – Rijksstudio, z.d.). In de hedendaagse kunst zou het symbool voor trouwheid eerder het vasthouden van elkaars hand of zwaluwen zijn.
[aesop_image img=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2021/01/Afbeelding1-4.png” panorama=”on” align=”center” lightbox=”on” captionsrc=”custom” captionposition=”center” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
FASE 2
Ontwikkeling eindproduct
In deze fase had ik mijn onderwerp zo goed als rond. Ik was hier vrij tevreden over. Nu was het tijd om meer onderzoek te toen naar dit onderwerp en te experimenten hierin, ik was onderweg naar het maken van het eindproduct.
Melkmeisje: Een schilderij wat mij altijd al intrigeerde is het Melkmeisje van Johannes Vermeer. Na verdieping in het schilderij was ik verrast over de betekenis van het schilderij en de symboliek die erin zit. Het schilderij zal dan ook de rode draad door het project zijn.
[aesop_image img=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2021/01/analyse-melkmeisje.png” panorama=”on” align=”center” lightbox=”on” captionsrc=”custom” captionposition=”center” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Inspiratie: Om een beter voor mij te zien welke richting ik op wil betreft het eindproduct heb ik inspiratie opgedaan op Pinterest. Dit heeft mij een goed beeld gegeven hoe een mogelijke uitwerking eruit kan komen te zien.
[aesop_gallery id=”5617″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Modern melkmeisje:
[aesop_image img=”https://cmdstudio.nl/seminar/wp-content/uploads/sites/2/2021/01/modern-melkmeisje.png” panorama=”on” align=”center” lightbox=”on” captionsrc=”custom” captionposition=”center” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Experiment kijkdoos: In dit experiment maakte in een kijkdoos/advent kalender waarbij je door vakjes open te maken je de moderne symboliek ziet. Na afloop kan je het gehele moderne Melkmeisje eruit schuiven om het totaalplaatje te bekijken. Feedback wat ik hierop van mijn teamgenoten en Rob kreeg was dat het goed zou kunnen dienen als eindproduct. Wel zou ik nog kunnen experimenteren in de uitwerking van het moderne beeld.
[aesop_gallery id=”5624″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Experiment dubbelzijdig: Dit is een experiment waarin het originele en moderne Melkmeisje van verschillende kanten te zien is. Ik kreeg hierop als feedback dat het zo niet goed duidelijk was dat het om symboliek ging, en je zag niet goed wat bij elkaar hoorde.
[aesop_gallery id=”5817″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Experiment digitale rondleiding: Na feedback van mijn vader (communicatieadviseur) heb ik een experiment gedaan waarbij ik het verleden nog letterlijker aan het heden heb verbonden. In de tijd waarin we leven is de digitale wereld ontzettend belangrijk. Hierbij kan je op een digitale manier de symboliek in het Melkmeisje ontdekken. Door op een bepaalde symboliek te drukken in het originele Melkmeisje komt de moderne symboliek tevoorschijn. Hierbij is de mogelijkheid om uitleg te krijgen over deze symboliek en de mogelijkheid om het totale beeld van het moderne Melkmeisje te zien.
[aesop_gallery id=”5642″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
Vervolgens ben ik gaan itereren op mijn moderne Melkmeisje. Ik maakte hierbij verschillende uitwerkingen bij meerdere symbolieken uit het originele Melkmeisje. Door middel van sparren met medestudenten en mijn kring heb ik verschillende symboliek kunnen bemachtigen en uitgewerkt.
[aesop_gallery id=”5680″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
FASE 3
UITWERKING EINDPRODUCT
In deze laatste fase had ik voor ogen wat mijn eindproduct ging worden. Ik ging dus aan de slag met de uitwerking van dit eindproduct.
Collage stijl: Ik was nog niet tevreden met mijn moderne melkmeisje. Op aanraden van Rob ben ik gaan kijken naar een kunstenaar die gebruik maakt van een collageachtige stijl. Deze stijl sprak mij erg aan dus ik probeerde deze toe te passen op mijn moderne Melkmeisje.
Kijkdoos: Na verschillende experimenten voor uitwerkingen van het eindproduct heb ik toch besloten om verder te borduren op mijn eerste experiment, de kijkdoos.
[aesop_gallery id=”5656″ revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]
EVALUATIE EN CONCLUSIE
Als ik terugblik op dit project heb ik het vooral als positief en ontzettend leerzaam ervaren. De vrijheid die er geven werd zag ik als een leuke uitdaging. Het project heeft mij laten op creatief gebied laten ontwikkelen. Ik heb stappen gezet in het ondergaan van een creatief proces. Dit heeft ertoe geleid dat er een eindproduct is ontstaan waarbij er door middel van een soort kijkdoos de symboliek, en vanwaaruit de betekenis, op een interactieve manier wordt verbeeld.
DE TOEKOMST VAN ….
Als het project verder opgepakt zou worden dan zou ik het leuk vinden om te zien dat er een serie gemaakt wordt. Er is nu een kijkdoos van een schilderij, in een verdere uitwerking zouden er kijkdozen van meerdere schilderijen gemaakt kunnen worden. Hierbij heb ik twee ideeën:
- Een serie van de ‘meisjes’ van Johannes Vermeer. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het Meisje met de Parel, Meisje met de Fluit of Meisje met de rode hoed.
- Een serie van werelds bekendste schilderijen met verbazingwekkende symboliek.
Ik zie hierbij voor mij dat er een expositie, in bijvoorbeeld een museum of op een kunst festival, plaatsvind met deze serie.
BRONNEN
Honden en katten – Onderwerpen – Rijksstudio. (z.d.). Rijksmuseum. Geraadpleegd op 24 november 2020, van https://www.rijksmuseum.nl/nl/rijksstudio/onderwerpen/honden-en-katten
W. (2014, 29 mei). Rijksmuseum –. rapsblogt. https://rapsblogt.wordpress.com/tag/rijksmuseum/
Vergara, D. (2010, 1 juni). Johannes Vermeer’s “The Milkmaid”: an article by Daniel Vergara. Johannes Vermeer’s influence and inspiration. https://vermeer0708.wordpress.com/johannes-vermeer%E2%80%99s-%E2%80%9Cthe-milkmaid%E2%80%9D-an-article-by-daniel-vergara/
ENGLISCH SUMMARY
In this concept diary you can read how research and creative experiments led to a final product. In this diary you will learn that old paintings are not just some paint on a canvas. Often there is a whole meaning to it, which are visualizes trough symbols. Sadly, we don’t recognize these symbols nowadays. In this project I will translate these old symbols into modern symbols. With The Milkmaid by Johannes Vermeer as starting point I realized a interactive product which translates and explains the symbols into a modern language.