Loes Wetzer
1701525

Premisse
”In een land waar veel van studenten wordt verwacht, moet er ook tijd zijn voor rust en realisatie.”

Synopsis
In Nederland heerst er een enorme hypermaakbaarheidscultuur: de overtuiging dat alles te beïnvloeden en maken is zolang je maar keihard je best doet. Ondanks dat er ook positieve kanten zitten hieraan, voelen studenten een enorme druk. Met de ‘lekker bezig kopjes’ zien studenten als ze koffie drinken een vraag wat hen automatisch laat nadenken over de positieve en kleine dingen van de dag. Hierbij stilstaan zorgt voor besef welke goede dingen er allemaal gebeuren, waardoor ze sneller een tevredenheidsgevoel ervaren.

Scope
Stress, ik denk dat iedereen die dit leest het wel eens heeft ervaren. Volgens een onderzoek van de Universiteit van Twente kampt 80% van de Nederlandse studenten hiermee¹. De oorzaak? Onder andere prestatiedruk, social media, studieadviezen, het leenstelsel en het onderhouden van vriendschappen spelen bij studenten een grote rol². Door omgeving en maatschappij wordt er verwacht dat alle balletjes hoog worden gehouden, met als gevolg de nationale hypermaakbaarheidscultuur. Volgens humanisticus Reine Rek (bijlage 3) kan dit het best omschreven worden als het idee dat eigenlijk alles beïnvloedbaar en te maken is naar een bepaalde richting. De focus ligt compleet op het individu en als je een resultaat hebt behaald waar je niet tevreden mee bent, vraag je je vaak alleen af wat jij zelf fout hebt gedaan, ‘’als je maar harder of slimmer had gewerkt was het wel gelukt’’.

Deze cultuur heeft zijn voor- en nadelen. Met hard werken an sich is niks mis en maakbaarheid geeft een student de vrijheid en expressie om alle dingen naar je hand te zetten. Het gaat om het vinden van de balans in innerlijke kritiek en druk die daarbij komt kijken. Waarom streven we altijd naar beter en is goed tegenwoordig niet meer goed genoeg? Dat vond ik een interessant startpunt voor mijn professionele zoektocht. Ik wil studenten bewust maken van hoe deze cultuur in elkaar zit en ze helpen herinneren dat er soms ook pas op de plaats gemaakt mag worden.

Ook ik ervaar studiestress en daarom heb ik deze vragen ook op mezelf gereflecteerd. Waar ik energie van krijg zijn de dagelijkse koffie- of theemomentjes met mijn huisgenoten waar we even de tijd voor elkaar nemen. Hier wordt alles verteld, van kleine dingen naar grote gebeurtenissen. Dit moment hoeft niet persée samen te zijn en kan je overal creëren: bij de koffieautomaat in de faculteit, tijdens een wandeling of een snelle kop koffie tussen het studeren door. Een shot cafeïne is immers een van de weinige dingen waarvoor men even stopt met het harde werken.

Methode en aanpak

De start van mijn Seminar heb ik me verdiept in de hypermaakbaarheidscultuur door een expertinterview³ te houden met Reine Rek. Zij is humanisticus en kon mij alles vertellen over haar visie van de huidige maatschappij op het gebied van dit onderwerp. En ben ik gaan brainstormen over de visuele uiting van de combinatie van de informatie en het koffiemoment. Ik heb me laten inspireren door twee verschillende concepten:

Pickwick Teatopics:
Dit zijn de vragen die op het kaartje van de theezakjes van Pickwick staan. Deze zijn bedoeld om een momentje te maken voor dierbaren⁴ en zijn een groot succes in Nederland.

Bakkie Trots:
Dit is een keramieklijn gemaakt van lokale Nederlandse klei. Zij hebben daarmee de verbinding met een speciale plek tastbaar gemaakt⁵.

(Bron: Bakkie Trots⁵)

Door deze concepten ben ik tot het idee gekomen om zelf koffie- en theekopjes te gaan maken met een boodschap erop. Ik heb het volgende moodboard gemaakt ter inspiratie van zelf gekleide mokken:

Vervolgens heb ik een online klei onderzoek gedaan. Normaal gesproken bak je steengoedkei klei op 1100 tot 1300 graden Celcius en geen enkele keukenoven kan die temperatuur bereiken³. Daarom ben ik op zoek gegaan naar verschillende alternatieven. Door corona kon ik helaas niet naar de winkel om me te laten adviseren. Vervolgens heb ik twee soorten klei besteld:

1. 500 gram FIMO Soft in de kleur wit van Staedtler. Deze klei kan je in veel verschillende kleuren bestellen en moet na het boetseren 30 minuten in de oven op 110 graden Celcius. De klei is zacht en daardoor makkelijk in gebruik⁸.
2. 500 gram Darwi Classic in de kleur wit. Deze klei is zelfdrogend.

Voordat ik begon met kleien heb ik verschillende schetsen gemaakt van de kopjes:

Toen begon ik aan het klei experimenten. Voordat ik begon heb ik drie verschillende technieken opgezocht hoe ik een handgemaakt kopje van klei kan maken.

1. Klei uitrollen tot een lange plak van 5 millimeter dik. Wikkel een koffiekopje in huishoudfolie en vouw de plak eroverheen.
2. The ‘Pinch Pot’ techniek⁴. Maak een bal van 250 gram klei en maak een gat in het midden door middel van drukkende en draaiende bewegingen.
3. Klei uitrollen tot een lange plak van 1 centimeter dik. Druk eerst de bodem uit met een ronde vorm. Rol vervolgende de klei opnieuw uit tot een plak van 5 centimeter dik. En bevestig de juiste hoeveelheid aan de zijkanten van de onderkant.

Verder had ik nog wat modeleer tools, water en een uitroller bij de hand om de klei te kunnen boetseren. Bij de FIMO klei werkte alleen de eerste techniek op het moment dat de klei nog niet helemaal zacht was. Na lang kneden werd het te soepel en bleef het niet meer in model zitten. Ik heb hier 1 kopje van kunnen kleien en de rest was zo plakkerig en rekbaar dat het een soort van kauwgom leek. Vervolgens heb ik geprobeerd om de tweede techniek nog toe te passen na de klei een nachtje te laten rusten en afkoelen. Ook dit was zonder resultaat.

Tools

 
FIMO klei kopje                         Techniek 1                                    Kauwgomachtige substantie FIMO

De zelfdrogende Darwi klei was veel makkelijker om mee te werken. Ik merkte dat de laatste techniek erg goed werkte en heb hiermee verschillende maten kopjes gemaakt. Je moest goed letten op gelijkheid in de dikte van de rand. Als deze te dun was, zakte hij in elkaar. Uiteindelijk heb ik gekozen om twee kleine kopjes te maken met een minimalistisch design.

Techniek 3                                   Kopje 1 is FIMO en 2 Darwi  Drie verschillende maten kopjes

 

             
Zijaanzicht verschillende maten        Verschil in kleur FIMO en Darwi

Definitieve kopjes

Vervolgens heb ik met acrylverf de kopjes beschildert. Ik wilde een zacht kleurrijke uitstraling en heb eerst op mijn schetsen met markeerstift ontwerpen gemaakt.

Tekstkeuze                                  Kleurkeuze

Vervolgens heb ik de keuze gemaakt om met twee verschillende kleuren een ruitachtig patroon te maken. Het ene kopje is pastel roze en rood en de ander pastel blauw en groen. Normaal gesproken worden kopjes voordat ze gebakken worden gepolijst. Om toch een glanslaagje op de kopjes te krijgen heb ik Darwi transparante vernis gekocht en twee lagen per kopje gebruikt om de glans te krijgen die ik wilde. Ook heb ik de tekst op de kopjes geschreven met een watervaste stift. Dit werkte niet, dus heb ik de letters in het roze kopje met zwarte verf geschilderd. Ik heb voor een open vraag gekozen, zodat elke keer wanneer er uit een ‘lekker bezig kopje’ wordt gedronken er stil wordt gestaan en nagedacht moet worden bij positieve momentjes van de dag.

Oefenkopje van FIMO klei       Definitieve kopjes

IMG_4607 IMG_46062

 

Aanbeveling

De kopjes collectie kan nog veel verder uitgebreid worden. Niet alleen koffiekopjes, maar ook grote theemokken en bijpassende schoteltjes kunnen gemaakt worden. Ik zou meer vragen kunnen verzinnen en hier een bijpassend spel van kunnen maken, wat gespeeld kan worden tijdens het koffiemomentje.

Bronnen

1 CMD Methods Pack – find a combination of research methods that suit your needs. (2020). Geraadpleegd van https://www.cmdmethods.nl

2 Homepage –. (2020, 30 december). Geraadpleegd van https://www.bakkietrots.nl

3 Klei bakken – Startpagina. (2020). Geraadpleegd van https://www.crabborne.nl/klei/klei-bakken/

4 Kleistad. (2019, 7 januari). Les 1: Duimpotje. Geraadpleegd van https://www.kleistad.nl/cursussen/keramiek-cursus-voor-beginners/les1-duimpotje/

5 Maak je eigen Tea Topic. (2020). Geraadpleegd van https://www.pickwick.nl/teatopics/maak-je-eigen-tea-topic/

6 Nieuw onderzoek: 80 procent studenten kampt met stress. (2019, 17 oktober). Geraadpleegd van https://www.erasmusmagazine.nl/2019/10/15/nieuw-onderzoek-bevestigt-stress-onder-studenten/

7 Oorzaken van stress bij studenten. (2020). Geraadpleegd van https://www.wur.nl/nl/Onderwijs-Opleidingen/Huidige-Studenten/Surf-your-Stress/Oorzaken-van-stress-bij-studenten.htm

8 STAEDTLER. (2018, 26 juni). Deze FIMO soorten zijn er. Geraadpleegd van https://www.staedtler.com/be/nl/ontdekken/deze-fimo-soorten-zijn-er/

Bijlagen 

1 Research proposal

Inleiding

Sinds mijn twintiger jaren ben ik steeds bewuster gaan nadenken. Vragen zoals ‘wie ben ik’, ‘wat wil ik’ en ‘waar word ik blij van’ spoken veel door mijn hoofd. Dit is natuurlijk een puntje wat hoort bij persoonlijke groei en ontwikkeling. Tijdens deze gedachtengang kijk ik ook vaak vooruit, naar de toekomst. Over een jaar ben ik namelijk afgestudeerd en begint het serieuze leventje. Dit beangstigt mij ergens, want ten eerste gaat het allemaal zo snel en daarnaast ben ik heel erg gehecht aan mijn vrijheid. Wat nou als dat ‘lang leve de lol’ een beetje verloren gaat en ik vast kom te zitten in de routine van de maatschappij? Alleen nog maar gefocust op succes… 

Naast mijn eigen visie op dit onderwerp hoor ik ook steeds vaker om me heen, voornamelijk van mijn generatie, dat deze maatschappij eigenlijk geen geluk bevordert, maar juist enorm veel stress oplevert. Het is namelijk ook een feit dat er op de werkvloer en op sociaal gebied sinds de laatste jaren steeds meer van je wordt verwacht. Deze hoge druk eist bij steeds jongere mensen zijn tol en door de stress krijgen ze last van burn out verschijnselen. Dit is een ontzettend interessant vraagstuk omdat het zo actueel is en in mijn eigen omgeving een grote rol speelt.

Context

Met het vak Seminar wil ik dieper in dit onderwerp gaan duiken. Ik ben benieuwd hoe anderen hierover denken die in dezelfde fase zitten. Het onderzoeken van visies op dit onderwerp vanuit verschillende generaties in mijn persoonlijke omgeving lijkt me heel interessant. Verder ga ik onderzoek doen naar de positieve en negatieve kant van de huidige maatschappij. Wat gaat deze informatie doen met mijn eigen visie?

Methode

Om me in dit onderwerp te kunnen storten zal ik om te beginnen veel informatief onderzoek doen. Dit zal voornamelijk bestaan uit desk research, het kijken van docu’s en het afleggen van interviews met professionals en mijn omgeving. Ik denk namelijk dat contact met de laatste groep veel relevante informatie oplevert. Deze wil ik naast interviews ook benaderen via een enquête. Ook wil ik op zoek gaan naar kunst wat te maken heeft met mijn onderwerp. Hoe hebben kunstenaars stress en succes geïmplementeerd naar iets beeldends? Verder wil ik de zware heftige informatie omzetten naar positiviteit en oplossingen. Ik ben bijvoorbeeld benieuwd naar welke voorwerpen/ methoden er zijn ontworpen om stress tegen te kunnen gaan. 

Daarnaast ga ik beginnen aan mijn creatieve onderzoek. Hoe visualiseer ik een stressvolle dag en hoe het tegenovergestelde? Ik ben van plan mijn gevonden informatie te schetsen en mijn persoonlijke fascinatie van analoge fotografie toe te passen tijdens het gehele proces. Ik zal me ook in de eerste weken blijven oriënteren en inspireren hoe ik het uiteindelijke resultaat wil gaan vormgeven. 

Verwachte resultaat

Aan het eind van deze periode wil ik het liefst een interactief kunstobject maken wat informeert en bewustzijn creëert. Ik hoop (h)erkenning te waarborgen bij iedereen door een groot maatschappelijk probleem aan te kaarten. Ook verwacht ik dat mijn eigen visie zal worden aangescherpt. Ik hoop dat ik mezelf door me te verdiepen in het ‘succes van later’ wat beter voorbereid en er op die manier minder druk op mijn eigen schouders komt te staan. 

Relevantie

Het onderwerp speelt een steeds grotere rol in de maatschappij. Iedereen wilt tegenwoordig succesvol zijn. Hoe hou je in situaties waarin er veel van je wordt verwacht je mentale gezondheid stabiel? Door het feit dat ik aan de startstreep van het werkleven sta ben ik hier veel mee bezig. Ook om me heen hoor ik hier veel, positieve en negatieve, verhalen over. Daarom wil ik met het project Seminar dit onderwerp een platform geven.

2 Concept poster

3 Interview Reine Rek

Zou je iets over jezelf en het beroep humanisticus willen vertellen?

Ja, ik wil vooral zeggen dat ik aan de universiteit van humanistiek heb gestudeerd wat een studie is wat vooral geestes- als menswetenschappen gebruikt om je te verdiepen in grote vragen van het leven en de betekenis en dieptegeving van de ethiek. Dat maakt het ook een hele brede studie net zoals die van jou, met wel een andere focus natuurlijk. Dat maakt dat ik veel heb geleerd en nagedacht over de huidige maatschappij en wat voor soort vragen dat oplevert. Dus in elke tijd zie je dat er weer andere vragen en accenten omhoogkomen. Er zitten natuurlijk heel veel universele aspecten aan die vragen die blijven bestaan, maar de manier waarop je vragen stelt, de dingen waartoe je je moet verhouden veranderen wel. Daar heb ik me veel in verdiept. En bij de School of Life, waar ik lesgeef doe ik dat nog steeds veel. En ik begeleid mensen ook een op een bij die vragen en dan vooral vragen die gaan over patronen en over ‘wie ben ik echt’. Dat is een belangrijke vraag als je het hebt over tijd, want die vraag zal 200 jaar geleden niet echt hebben gespeeld.

Men is nu dus meer op zoek naar zichzelf. Wat interessant! Ik had van het beroep nog nooit gehoord namelijk, dus daarom vond ik het ook zo cool om jou te benaderen. Daarnaast zei je bij Streetlab iets over de ‘hypermaakbaarheid cultuur’ van Nederland. Ik vroeg me aan de hand hiervan eigenlijk af wat dit nou precies is en wat jouw visie hierop als humanisticus is. 

Bij de ‘maakbaarheids cultuur’ is het idee dat eigenlijk alles beinvloedbaar is en te maken/ vormen is naar een bepaalde richting. Dat de focus ook echt ligt op de activiteit en de invloed die jijzelf daarop hebt. Als je meer historisch daarnaar kijkt dan zie je dat het idee van de beinvloeding van zowel je omgeving als jezelf te maken heeft met de opkomst van de democratische samenleving. Dat de vrijheid van het individu steeds centraler is komen te staan, wat voor vele van ons een zegening is, want we willen niet meer dat dit niet zo is. Dat vertaald zich heel vaak naar als je niet het resultaat behaald wat jij wilt, je je vrijwel altijd alleen afvraagt wat jijzelf verkeerd hebt gedaan. De focus komt heel erg op het individu te liggen en het idee dat een activiteit of bepaald gedrag/ inzet zou kunnen zijn de oplossing voor ieder probleem is. Als je maar harder of slimmer had gewerkt, het anders had aangepakt dan had je wel het resultaat kunnen behalen. En alhoewel denk ik dat mensen in een gesprek een op een niet super naief zijn en het heus wel door hebben dat er grenzen zijn aan wat je kan maken merk ik dat veel mensen van jouw en mijn generatie vastlopen op het idee van hun eigen verantwoordelijkheid en de innerlijke kritiek die daarbij past. Die innerlijke kritiek ontstaat omdat er ergens een overtuiging is dat je het anders had kunnen en moeten doen. Dus dat is een soort van de prijs die we betalen voor onze individuele vrijheid: de innerlijke kritiek die we ook hebben. Ik denk ook dat het per persoon heel erg kan verschillen. Sommigen moeten nog heel erg hun eigen kracht vinden. Zij kunnen nog heel erg groeien en bloeien aan wat ze voor invloed kunnen hebben op zichzelf en hun omgeving. De maatschappelijke tendens is meer dat daar een hyperfocus op is. Het kan zo zijn bij wijze van spreken dat jij je eigen mag vinden, maar als je breder kijkt naar het maatschappelijke verhaal wat dominant is dan zie je dat daar een overdreven focus op ligt. Er is weinig aandacht voor zoiets als het lot of tragiek. Sommige dingen liggen niet in je controle. Als je bijvoorbeeld naar de oude grieken kijkt dan zie je dat zij een heel ander verhaal hadden bij het lot. Die zagen dat als iets wat een inherent aspect is van de maatschappij. In het christendom is daar ook een andere verhouding toe. Je ziet eigenlijk in de meer seculiere samenleving dat dat iets meer gegeneraliseerd wordt. Dat is wat ik daarmee bedoel. Heel veel mensen zijn zoekende in hoe ze dat in balans brengen met de realiteit die niet zo zwart/ wit is.

Grappig, want je hebt het dan al een beetje over hoe dan het verschil is met vroeger en dat het maakbaarheidsprincipe heel erg tijdsgebonden is. Hoe is het dan door de jaren heen zo gevormd? Zijn er naast de factoren die je al benoemde, zoals de democratie en toename aan vrijheid, nog andere factoren die een grote rol spelen bij deze term. Zijn er daarnaast nog bepaalde/ verschillende doelgroepen die hier het meest mee te maken hebben?

Een andere belangrijke factor is denk ik de circularisering waarbij eigenlijk traditionele kaders, structuur en keuzes van het leven veel vrijer zijn en minder dwingend op zen minst. Dat is heel fijn en tegelijkertijd verlies je daarbij ook een zekere houvast. De houvast die daarvoor in de plaats moet komen is heel erg intern omdat we zo individualistisch gefocust. De vraag is dan: waar vind je je houvast dan, hoe weet je wat het goede is om te doen? Dat zie je ook echt met dat die circularisering toeneemt vanaf de verlichting zie je dat zeker de vorige eeuw een enorme toename is in alternatieve manier om dus richting te geven. Zeker na de tweede wereldoorlog, denk aan booming, in spiritualiteit, in psychologie, om eigenlijk die emotionele intelligentie te ontwikkelen. Als je het in filosofie termen ziet dan zijn mensen eigenlijk bezig hun eigen leven vorm te geven als een soort levenskunstpraktijk. Maar al die pogingen zijn over het algemeen veel individualistischer in de zin dat jij ze moet kiezen, jij moet zeggen: oh dat ga ik doen. Dat is een andere belangrijke ontwikkeling die je zo vanaf de verlichting eigenlijk ziet. Nog een andere ontwikkeling, en dan voornamelijk in de afgelopen eeuw, is de invloed van de enorme toenemende welvaart en de toenemende technologische ontwikkeling, toename in ontwikkeling van onze media waardoor we constant in contact blijven staan met elkaar. De snelheid waarmee de samenleving en communicatie vorm krijgt is ongekend en kan je nergens mee vergelijken. Dat lijkt mij ook veel invloed hierop hebben. Ook wel op de maakbaarheidscultuur omdat het steeds makkelijker is om als het ware in allerlei verhalen meegenomen te worden die eerst niet zo dicht bij je kwamen. Je kan je met veel meer mensen vergelijken, veel meer beelden komen voorbij die op een bepaalde manier een directere invloed op je hebben dan in boeken of een priester die een keer in de week iets tegen je zegt. Je wordt er nu constant gebombardeerd.

Ik begrijp wat je bedoelt, want wat je nu ook online voornamelijk tegenkomt is eigenlijk meer het perfecte plaatje. Alleen maar mooi en leuk en niet persee heel rauw.

Ik denk ook, dat zal ook per subgroep verschillen, dat als je kijkt naar hoe lang zoiets als social media en uberhaupt de medialisering van de samenleving is het eigenlijk nog maar superkort is. Dus dat daar ook nog veel verandering in zal gaan komen. Sommige mensen zijn heel synisch die denken ‘het wordt alleen meer plastic en mooi’ maar ik denk dat langzaamaan hele jonge mensen steeds minder zin hebben in dat soort nepgedoe. En daarom misschien ook wel de fixatie van mensen die gewoon echt moeten zijn. Anders vertrouwen we het niet, je moet heel snel laten zien dat je echt bent. Hoe weet je anders wat het is? Daar krijgen ze een heel goed neusje voor denk ik. Ik ben daar niet persee synisch is, want het is gewoon helemaal nieuw. Je moet een samenleving ook de tijd geven om eraan te wennen en ermee om te kunnen gaan.

Dus wij als samenleving zijn eigenlijk nog steeds aan het zoeken hoe we met deze verandering om moeten gaan?

Ja dat denk ik echt. Ik denk ook dat het te makkelijk is om te zeggen, en dat zie je ook vaker terug bij denkers en filosofen, dat de technologie het probleem is. Grappig voorbeeld: Socrates die zei heel lang geleden toen de boekdrukkunst was uitgevonden ‘’de jeugd wordt verpest, ze kunnen niets meer onthouden, geheugen gaat naar de knoppen en alles wordt oppervlakkig.’’ Omdat er boeken komen wordt de jeugd verpest. Dus enerzijds denk ik van je moet wat meer vertrouwen hebben in nieuwe en jonge generaties. Het is van alle tijden dat ze zeuren over jongere mensen en dat er bij iets nieuws wordt gedacht dat de wereld naar de knoppen gaat, wat uiteindelijk altijd wel meevalt. En tegelijkertijd vermoed ik zelfs dat er klassenverschillen gaan komen in hoe bewust mensen omgaan met technologie. Je ziet toch dat er bij de lager opgeleiden mensen/ lagere sociaaleconomische klasse waar al vaker obesitas, slecht eten, verslavingsgevoeligheid voorkomt het ook vertaald wordt naar de omgang met technologie en media, omdat dat natuurlijk mega verslavend is. Zelfs als je een goed ‘rounded’ persoon bent is da een soort harddrug. Ik denk dat je daar hele grote verschillen in gaat krijgen.

Ik heb toevallig afgelopen week the social dilemma gekeken. Waar wordt uitgelegd door oud-medewerkers van Google, Instagram, Twitter, etc. hoe bedrijven te werk gaan en de aandacht trekken van hun doelgroep. Het opmerkelijke was dat ze vertelden dat ze er zelf ook intrapten als zij thuiskwamen van hun werk. Het maakt niet uit hoe slim of intelligent je bent, want het pakt je toch wel.

Dit is echt een supergoed voorbeeld van hoe die maakbaarheidscultuur werkt: enerzijds word je dus verkocht ‘jij moet een fijn leven lijden, gelukkig zijn, er cool uitzien’, maar de manier waarop het verkocht wordt is gewoon een grote valkuil die jou ongelukkig gaat maken omdat je de hele dag op je scherm zit te kijken. Zelfs als je dat doorziet betekent het niet dat je opgewassen bent tegen het verslavende effect. De kracht zit m in de apps van je telefoon af gooien, want je kan er niet met discipline komen. Het wordt jou persoonlijke falen dat jij je telefoon niet neer kan leggen. Terwijl je daar voorbij gaat aan de menselijke cultuur. Dit kan bijna niemand. Het is niet een kwestie van discipline, maar een kwestie van dat inzien dat niemand die kracht heeft. Hetzelfde is als je een baby in een chocolade winkel neerzet en zegt ‘’ik hoop dat je de zelfdiscipline hebt om niks te eten, doei lieverd’’ en dan weg gaat. Waarna je kind vervolgens iets eet en jij zegt ‘’stout’’. Wat had je dan verwacht? Dat kan helemaal niet. Dat vind ik een heel goed voorbeeld van hoe het maakbaarheid ideaal een soort mindfuck is.

Ik vroeg me ook af of een maakbaarheidscultuur negatief is.

Dat is een goede vraag. Ik denk het in principe niet, tenminste ik vind het zelf niet zo. Meestal wordt iets slecht als het tegendeel geen plek meer heeft. De maakbaarheid heeft geïdealiseerd dat een individu de vrijheid en expressie/ kracht heeft om dingen naar je hand te zetten. In essentie zijn dat allemaal prachtige kwaliteiten, daar is niks mis mee. Maar de vraag is of ze altijd op hun plaats zijn. En of ze ook zijn waar jij op dat moment bent, want in de bol van de actieve kant van het leven, de ‘lets go do it’ kant van het leven zit de glorie maar ook een downful/ een valkuil. Namelijk overstresst raken, een burn out, disconnectie, isolatie (want je zit in je eentje te winnen). Al die dingen zitten daarop in een hyperfocus, waardoor je niet meer inziet wat de balanskant is. Dit heeft een beetje te maken met de voicedialogue, een stroming in de psychologie waar je heel erg in polariteiten denkt. De tegenpool van een heel actieve houding, een heel erg ‘go getterige’ houding is de ontspanning, rust, de ‘het is goed zoals het is’ acceptatie kant. Het is oke, laat het zijn, je hoeft niet zo hard te grijpen, je mag het loslaten, ontspannen, slapen, moe zijn. Dingen die ruimte scheppen. Maar ook die kant heeft een negatief, zoals depressie, vast zitten in ongeluk. De kracht zit m in dat je als persoon tussen die twee dingen heen en weer kan bewegen. Het stomme is dat als je heel erg in het hypere zit, dat je vaak op een of andere manier gegrepen wordt door de negatieve. Dat is de burnout en depressie, verdrietig en ik snap er niks van. Dat heeft alles te maken met dat je als het ware op een been leeft. Als individu kan je daar goed aan werken, maar in de maatschappij zijn dit vaak wat langzamere processen en je ziet soms wel tegenbewegingen in de cultuur. Die kunnen soms wat flippercasten. Heel ongenuanceerd zo van we gaan enerzijds het beste uit onszelf halen en anderzijds moet je alles accepteren. Dat klopt allebei niet helemaal, niet alles is oke namelijk. Je gaat heel erg op en neer als je in die uitersten zit. Er is niks mis met die uitersten als er een center is om naar terug te keren. Dat is denk ik waar het vaak over gaat, van wat is je center. Bijvoorbeeld een idee, beeld of gevoel van wie je bent, maar het kan ook iets heel concreets zijn zoals gewoon weten waar je in je lijf zit. Je ademhaling. Vaak zit die actieve kant ook op het cognitieve.

Dus eigenlijk een beetje zelfkennis, wat bij iedereen natuurlijk helemaal anders ligt. Ik hoor in mijn omgeving veel negatieve kanten van de druk van de maatschappij. Ik zit nu namelijk in mijn laatste jaar, anderen ook of hebben hun bachelor al afgerond en zijn aan het werk. Voelen druk en het moet altijd beter, altijd meer. Het normaalbeeld is al dat je een master volgt na je bachelor, dus doe maar een tweede master erbij, ga drie keer naar het buitenland, want dan ben je pas echt goed bezig. Je hebt net eigenlijk ook al mijn volgende vraag beantwoord want ik vroeg me af wat nou effectieve wijzen zijn om die patronen van de negatieve kanten te doorbreken. Jij zei net dus terugkeren naar het centrale punt wat dus voor iedereen anders is.

Voor mij wel. Op het vlak van het cognitieve denk ik dat het heel nuttig is om te leren om kritisch te zijn. Niet zo zeer zelfkritisch, maar ook kritisch naar je omgeving waarin je je begeeft. Niet zomaar meegaan met anderen die zeggen/ vinden wat goed is. Omdat iedereen dit doet is dit het goede om te doen, het klinkt heel simpel, maar dat is een vorm van kritisch zijn. Jezelf vaker afvragen: wat is de reden dat ik dit wil? Wat is de reden dat iedereen dit wilt en dan is er een effect voor jou persoonlijk/ welbevinden in de wereld, maar er is ook heel veel reden om het te doen voor de planeet en de mensen om je heen. Goed na te denken wat het allemaal nou betekend. Hoogopgeleide mensen kopen vooral ervaringen. We kopen de wereld gewoon leeg. Het is daarom ontzettend belangrijk om te realiseren waar onze impulsen vandaan komen. Dat betekent niet dat je jezelf hoeft af te wijzen omdat je iets wilt, maar wel dat je kan doorzien als je wil omdat hij/ zij het doet. Dat je echt wel kritisch bent over de verlangens die opgewekt worden. Soms is dat heldere inzicht en dat moment waarop je bekijkt wat er nou echt aan de hand is met welke invloeden van de maatschappij, maar ook de invloed vanuit je eigen jeugd. Bijvoorbeeld doe je die extra master voor jezelf of omdat je vader dan meer van je houdt? Misschien moet je dan gewoon een goed gesprek met je vader hebben waaruit blijkt dat hij altijd al van je hield. Ik zeg maar even iets simpels. Als alles uiteindelijk afhangt van wat je doet in je leven, tuurlijk is dat ook belangrijk en is het fijn wanneer je kan genieten van wat je doet, maar als je dingen doet omdat je bang bent om ongeliefd dan denk ik dat er geen een master is die dat gat gaat vullen. Kritisch heeft een beetje een nare bijsmaak, maar wel op zn minst om daarbij stil te staan. Dus niet alleen bij jouw eigen psychologie maar ook bij de cultuur waarin je leeft. Daar zitten prachtige dingen is, maar je hoeft echt niet bij alles ja en amen te zeggen.

Eigenlijk zouden we hier dan ook les in moeten krijgen. Het is namelijk vaak dat mensen uitschieten bij de een, waardoor ze de negatieve consequenties meemaken en er vervolgens pas iets mee gaan doen. Niet eerder voelen dat ze te ver uitwijken naar het ene uiterste, dus laat ik even weer terugkijken naar het begin.

De passieve kant die wordt door heel veel ‘high achievers’ (mensen die het goed doen in het leven) zo snel geassocieerd met ongelukkig zijn, niet ertoe doen of onproductief zijn. Het is een beetje het ying yang verhaal. Daarmee ga je helemaal voorbij aan alle mooie dingen die daar ook te vinden zijn. Heel veel mensen lossen dat door door bijvoorbeeld het ontspannen ook op hun ‘to do list’ te zetten. Dit kan een goed begin zijn, maar hiermee sla je een beetje de plank mis. Omdat er daardoor nooit het vertrouwen ontstaat dat het al goed en oke is. Dat dat niet betekent dat jij nooit meer iets gaat doen, maar dat je dat vanuit een heel andere inzet gaat doen. Dan wordt het een heel andere beweging: het is al goed en alles wat ik daarbij ga doen is een toevoeging daaraan. In plaats van het opvullen van een gebrek. Voor heel veel mensen is die gebreksmethode het begin en dat is ook oke. Maar op een geven moment schiet dat te kort en past dat niet meer en dan gaat dat zelfs pijn doen om dat vanuit die motivatie te doen. Het is ook een basis voor empathie en compassie voor anderen wat ook zo fijn is, niet alleen voor die mensen, maar ook voor jezelf dat jij compassievol met anderen om kan gaan. Er is niks zo irritant als op iedereen boos en gefrustreerd te zijn.