Sophie Alvarez Murach | 1758080

Premisse
Identity is an illusion!

Synopsis
Met mijn eindwerk wil ik de ontwikkeling van identiteit laten zien waarin de complexiteit en veelheid een belangrijke rol spelen. Jongeren van 14 tot midden 20 jaar worden vaak niet begrepen in hun ontwikkeling. Identiteit is voor iedereen anders, de ene uit zich door middel van kleding en de andere door middel van muziek. Wat wel voor iedereen hetzelfde is, is de moeilijke periode waarin zij zitten en waarbij zij veel begeleiding nodig hebben. Met mijn eindwerk heb ik getracht hun gevoelens en gedachtes weer te gegeven. Tevens zal mijn werk door iedereen anders ervaren worden want men kijkt ernaar met zijn of haar eigen context. Er zitten veel details in, gebaseerd op theoretisch onderzoek naar de doelgroep maar ook filosofische- en psychologische standpunten. Veel inspiratie is gekomen vanuit het Expressionisme waarbij de weergave van het beeld niet realistisch is maar een ervaring of een innerlijk idee.

De illusie van het zelf, de passie en de complexiteit zijn de belangrijkste elementen in mijn eindwerk. 

Onderbouwing
Ik begon aan dit creatieve proces met een geheel ander thema, namelijk ‘fashion design’. Na veel onderzoek en experimenten te hebben gedaan kwam ik er echter achter dat het onderwerp slechts materiaal was in plaats van een onderwerp/probleem. Ik miste een kerngedachte en de diepgang erachter. Op een gegeven moment liep ik dan ook vast omdat ik niet goed wist wat ik met ‘fashion design’ wilde.

Na een feedback sessie kwam ik op het idee om ‘storytelling via fashion’te doen. Een verhaal vertellen met behulp van kleding fascineerde mij.
Op basis van onderzoek ben ik gaan experimenteren en na een online tentoonstelling ben ik de ontvangen feedback gaan verwerken. Met behulp van deze feedback ben ik gaan brainstormen en zo ontstond er het idee om ‘identiteit’ te belichamen. Dat zou mijn thema worden en dus het verhaal wat ik wilde vertellen met kleding. Tijdens de literatuurstudie naar identiteit stuitte ik op allerlei filosofische en psychologische theorieën over identiteit. Hier werd ik zo enthousiast van dat ik wist dat ik mijn perspectief enigszins moest veranderen. Ik heb toen mijn hoofd- en deelvragen aangepast om mijn scope te verkleinen. 

 

Hoofdvraag en deelvragen
Hoe kan ik als ontwerper visualiseren wat de ontwikkeling van identiteit is? 

1. Wat betekent identiteit?

1.1 Hoe denkt de psychologie over identiteit?

1.2 Hoe denk de filosofie over identiteit?

2. Wat is de leeftijd waarin mensen hun identiteit ontwikkelen?

3. Waar loopt die doelgroep tegen aan/wat ervaren zij tijdens die ontwikkeling?

4. In welke vorm/met welk materiaal kan ik de hoofdvraag het best beantwoorden?

Het onderzoek en de experimenten die ik reeds had gedaan nam ik mee voor onderbouwing om mijn creatieve proces te laten zien. 

Hierna heb ik me gefocust op het onderzoek van die vele filosofische en psychologische theorieën over identiteit. Identiteit is een erg complex maar veel besproken begrip dus er was veel over te vinden.  Volgens de filosofie betekent het echter de unieke numerieke identiteit van een persoon door de tijd heen. De psychologie meent dat identiteit uit drie componenten bestaat: cognitieve, affectieve en conatieve componenten. (Wikipedia, z.d.) Na een tijd stuitte ik op een wetenschappelijk artikel van psychologe Susan Blackmore waarin zij beweerde dat identiteit een illusie is. (Popova, 2021)

Voor de meeste mensen is identiteit ‘’wie je bent of hoe je jezelf laat zien’’ oftewel ‘’de eenheid van wezen, volkomen overeenstemming en gelijkheid’’. Volgens Blackmore is de dagelijkse ervaring van het zelf zo vertrouwd, en toch laat de hersenwetenschap zien dat dit zelfgevoel een illusie is. Hierbij bedoelt zij niet dat identiteit niet bestaat, maar dat het niet is wat het lijkt. ‘’We ervaren allemaal een vorm van zelf, maar wat we ervaren is een krachtige afbeelding die door onze hersenen wordt gegenereerd voor ons eigen voordeel.’’

Dit inspireerde mij tot mijn einddoel. Aan de hand van verdiepend onderzoek ben ik mij gaan focussen op de ontwikkeling van identiteit. Het blijkt dat je vanaf je 14de levensjaar tot midden 20 je bezig bent met het ontwikkelen van je identiteit. Dit gebeurt in een aantal fases: identiteitsspreiding, moratorium, identiteitsverwerving en vroegtijdig afsluiten, volgens James Marcia. (z.d, 2018) Hier ontstond er voor mij een interessante paradox: aan de ene kant hoor je dat identiteit een illusie is maar vervolgens is het ontwikkelen daarvan een van de belangrijkste dingen in het leven. Dit was een omslagpunt waarbij ik wist dat ik deze tegenstijdige situatie wilde overbrengen middels beeld. 

Ik heb de doelgroep onderzocht door middel van diepte interviews waarbij de belangrijkste vraag was: wat betekent identiteit voor jou?

Uit dat onderzoek bleek dat zij erg onzeker zijn; ze denken dat ze zich op een bepaalde manier moeten gedragen en uit moeten zien. Maar ook ontstaan er steeds meer conflicten met ouders over regels, kleding en muziek. Aanpassen, acceptatie, mee willen doen en afwijzing spelen een belangrijke rol. Het is een belangrijke periode waarin het maken van keuzes moeilijk is en sommigen hebben er moeite mee om te zien hoe hard de maatschappij kan zijn. Op basis hiervan ben ik gaan experimenteren.  Om inspiratie op te doen heb ik onderzoek gedaan naar verschillende kunstenaars zoals Mark Rothko, Jackson Pollock, Picasso en Basquiat, die zich bezig hielden met het zo abstract mogelijk portretteren van de realiteit. Net als dat identiteit complex is wilde ik dat ook met mijn eindwerk. Het moest niet makkelijk te begrijpen zijn en ik wilde dat mensen er een langere tijd naar keken om alle details tot zich te nemen. 

Ik had toen een duidelijk beeld van hoe ik het eindwerk eruit wilde laten zien. Echter twijfelde ik over het materiaal: ik wist niet of ik kleding toch nog wilde meenemen of dat ik me volledig zou focussen op het schilderen van een canvasdoek. Ik heb toen beide gedaan en met behulp van feedback heb ik uiteindelijk een keuze gemaakt waarbij de belangrijkste vraag was: op welk materiaal kwam de boodschap het sterkst over?

Uiteindelijk is mijn keuze op het canvasdoek gevallen. Hier zijn meerdere redenen voor, onder andere door feedback maar ook door mijn eigen metaforen. Je kijkt naar een schilderij met een eigen context, eigen gevoelens en gedachtes, eigen herinneringen en associaties, ook wel je identiteit genoemd. Schilderijen zijn daarom voor iedereen anders. De ontwikkeling in identiteit is voor iedereen anders. Het zit vol met complexiteit, avontuurlijkheid, passie en jezelf verliezen maar ook vinden. Voor de ene is het een grote illusie en voor de andere is het het belangrijkste op de wereld. 

Identiteit betekent voor iedereen wat anders en dat is acceptabel. Dat is de belangrijkste boodschap die ik met dit schilderij wil uitstralen. Tevens is dit ook het antwoord op mijn probleemstelling. Jongeren worden vaak niet begrepen in de tijd dat ze zichzelf aan het ontwikkelen zijn. Ik hoop dat ik met dit schilderij hun gevoelens een plekje heb kunnen geven en dat mensen meer begrip krijgen voor de doelgroep: jongeren van 14 jaar tot midden 20.

Bronnen
Informatieve bronnen
Identiteit zit vrijheid in de weg. (2019, 14 januari). Wetenschappelijk Bureau GroenLinks. https://wetenschappelijkbureaugroenlinks.nl/artikel-tijdschrift/identiteit-zit-vrijheid-in-de-weg 

de Gunst, W. (2018, 29 juni). Locke en Hume als voordenkers van postmoderne persoonlijke identiteit. Theses. https://theses.ubn.ru.nl/bitstream/handle/123456789/6000/Gunst%2C_W._de_1.pdf?sequence=1 

Filosofie en persoonlijke identiteit. (z.d.). Hovo-cursus. Geraadpleegd op 16 maart 2021, van http://gerardkoek.nl/wp-content/uploads/2013/03/IV.3.d.Filosofie-en-persoonlijke-identiteit.pdf 

Eindtermen Identiteit. (2018). HAVO. https://www.scholieren.com/verslag/antwoorden-filosofie-eindtermen-identiteit 

Wikipedia-bijdragers. (2020b, december 21). Identiteit (eigenheid). Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Identiteit_(eigenheid) 

E. (2018b, juni 18). Hoe vormt de identiteit van tieners zich? Verken je geest. https://verkenjegeest.com/hoe-vormt-de-identiteit-van-tieners-zich/ 

A. (2017b, maart 23). Persoonlijkheidsontwikkeling. Adolescentenportret. https://adolescentenportret2017.wordpress.com/2017/03/02/persoonlijke-ontwikkeling/ 

Popova, M. (2021, 2 januari). Antidotes to Fear of Death: Astrophysicist Janna Levin Reads Astronomer and Poet Rebecca Elson’s Stunning Cosmic Salve for Our Creaturely Tremblings of Heart. Brain Pickings. https://www.brainpickings.org/2020/04/10/antidotes-to-fear-of-death-rebecca-elson/ 

Christopher Nolan | The Illusion of Identity. (2016, 5 september). [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=G8ieyqc3_nY 

Wikipedia-bijdragers. (2021, 9 maart). Existentialisme. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Existentialisme

Wikipedia-bijdragers. (2020b, april 15). Fluxus. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Fluxus 

Wikipedia-bijdragers. (2020c, augustus 16). Essentialisme (filosofie). Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Essentialisme_(filosofie) 

Dobbelaar, T. (2019, 18 september). Identiteit is een vaag begrip, zegt filosoof Nathalie Heinich. Trouw. https://www.trouw.nl/nieuws/identiteit-is-een-vaag-begrip-zegt-filosoof-nathalie-heinich~b4105c25/ 

“Het is een illusie dat je je als student kunt losmaken van je identiteit” | DUB. (z.d.). DUB. https://dub.uu.nl/nl/achtergrond/het-een-illusie-dat-je-je-als-student-kunt-losmaken-van-je-identiteit

Purperhart, H. (2009). Yoga voor jongeren / druk 2. Panta Rhei.

Inspiratiebronnen
The Case for Abstraction | The Art Assignment | PBS Digital Studios. (2016, 28 juli). [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=96hl5J47c3k&list=PL40rBXXEZTmUnnltG6AjHG0f_t5Rnt9Gs&index=44 

The Case for Jackson Pollock | The Art Assignment | PBS Digital Studios. (2017, 14 december). [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=1U19VOF4qfs&list=PL40rBXXEZTmUnnltG6AjHG0f_t5Rnt9Gs&index=45

The Case For Mark Rothko | The Art Assignment | PBS Digital Studios. (2015, 2 juli). [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=1v1mBepDlOw&list=PL40rBXXEZTmUnnltG6AjHG0f_t5Rnt9Gs&index=43 

TED-Ed. (2019, 28 februari). The chaotic brilliance of artist Jean-Michel Basquiat – Jordana Moore Saggese. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=JX02QQXfb_o 

Identity | Guggenheim Museum Bilbao. (z.d.). Guggenheim Bilbao. https://www.guggenheim-bilbao.eus/en/learn/schools/teachers-guides/identity

Wikipedia-bijdragers. (2021a, januari 17). Expressionisme. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Expressionisme 

Identiteit in de kunst, z & z. (2017, 27 oktober). Mieke van Os. https://miekevanos.com/opdrachten-ontdekkend-kijken/identiteit-in-de-kunst/ 

Wikipedia. (2020, 10 december). Neo expressionisme. https://nl.wikipedia.org/wiki/Neo-expressionisme

Tate. (z.d.). Colour field painting – Art Term. https://www.tate.org.uk/art/art-terms/c/colour-field-painting

How artists explore identity | Modern Art & Ideas. (2015, 25 september). [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=NICodKeadp0