Alledaagse objecten onderwerpen aan een metamorfose leidt tot nieuwe objecten.

 

Synopsis

Het creatieve onderzoek dat ik de afgelopen weken heb gedaan gaat over de toepassing van het natuurlijke fenomeen ‘metamorfoses’ op alledaagse objecten. Tijdens dit onderzoek ben ik gestart bij het bestuderen van insecten. Na het doen van een aantal experimenten ben ik verder gaan werken vanuit een kenmerkend fenomeen dat zich voordoet in de natuur, metamorfoses. Ik ben gaan onderzoeken wat er gebeurt als je alledaagse objecten onderwerpt aan een metamorfose. Mijn conclusie is dat, door een object uit zijn normale context te halen en in een nieuwe context te plaatsen, er een andersoortig object kan ontstaan. De ontwerper bepaalt hierbij de nieuwe context en daarmee de nieuwe betekenis die het voorwerp krijgt.

Onderstaande afbeeldingen geven een impressie van hoe het eindwerk er ongeveer uit komt te zien. In de laatste afbeelding zie je de opzet van de expositie.

 

 

 

Methode en aanpak

Fase 1: start onderzoek [het ei]

Het onderzoek ben ik gestart vanuit een fascinatie voor het insectenrijk. De vraag die ik mezelf stelde bij de start van het onderzoek was: Wat ontdek ik als ik bewust kijk naar de wereld van insecten? Het onderzoek ben ik gestart bij macrofotografie, omdat deze vorm van fotografie je instaat stelt heel dicht bij kleine objecten te komen. Ik stuitte tegen een foto van Don Komarechka. Zijn foto ‘Jewels of Summer’ (zie figuur 1) sprak mij erg aan door de verzadigde kleuren, de waterdruppels waarin de omgeving compleet werd gereflecteerd en de grootte van de mier.

Na het zien van Don Komarechka’s werk besloot ik zelf ook te gaan fotograferen. Hiervoor ben ik naar het Rosarium in Boskoop gegaan, in de hoop dat daar veel insecten te vinden zouden zijn tussen de rozenstruiken. Hoewel er nog geen rozenstruiken tot bloei waren gekomen stond er wel een struik met roze bloemen in de hoek van het Rosarium waar hommels heen-en-weer vlogen. De hommels heb ik geprobeerd vast te leggen met mijn camera en door het maken van schetsen. In onderstaande afbeeldingen ziet u een aantal van de foto’s en de schetsen.

 

Naast de hommels heb ik ook een spinnetje geprobeerd vast te leggen met mijn camera (zie onderstaande afbeelding). De foto’s leken echter allemaal op elkaar, omdat de spin niet had bewogen. Om de spin vanuit meer kanten te bekijken heb ik thuis een 3D-modelletje gemaakt (zie onderstaande afbeelding).

 

Reflectie met behulp van Korthagen

Handelen: Ik wilde onderzoeken wat ik zou ontdekken als ik bewust kijk naar de wereld van insecten.

Terugblikken: Dit heb ik gedaan door te kijken naar het werk van een macrofotograaf, eigen foto’s en schetsen en het maken van een 3D-modelletje.

Bewustwording: Macrofotografie is een te gespecialiseerd vakgebied binnen de fotografie. Ik moet daarvan afstappen, omdat ik de basis van standaardfotografie nog te weinig beheers.

Het maken van schetsen en het werken met 3D-modellen helpt mij echter om beter grip te krijgen op het onderwerp.

Echter kon ik door deze methodes te weinig ontdekken in de wereld van insecten door het gebrek aan vernieuwend materiaal.

Vervolg: Voor het vervolg van het onderzoek moet ik afstappen van fotografie en meer focussen op het maken van schetsen en het werken met 3D-modellen om het mezelf makkelijker te maken het project vanuit verschillende standpunten te kunnen bekijken.

 

Fase 2: door de ogen van schrijvers [larvestadium I]

Tijdens een feedbacksessie gaf docent Jelke mij de tip om eens te onderzoeken hoe bepaalde schrijvers kijken naar de wereld van insecten. Als voorbeeld noemde hij de schrijver van het boek ‘Erik of het kleine insectenboek’, Godfried Bomans.

Het starten van het onderzoek naar Godfried Bomans wilde ik beginnen bij het verhaal zelf. Om tijd te besparen koos ik ervoor de film te kijken (Van Liempd). Na het kijken van de film zou ik deskresearch doen naar het ontstaan van de film en de visie van de schrijver. Na het kijken van de film had ik echter een aantal beelden in mijn hoofd van beroepen die gecombineerd waren met een insect. Ik besloot deze eerst te tekenen (zie onderstaande afbeeldingen) voordat ik zou starten met de deskresearch.

Tijdens de deskresearch stuitte ik op een artikel waarin de vijf levenslessen beschreven stonden die we kunnen leren van het boek (Paradijsvogels Magazine, 2019). Deze levenslessen gaan over:

1. Het volgen van je instinct.
2. Het leven is betrekkelijk, pas als je je dat realiseert word je echt gelukkig.
3. Materiele zaken zijn niet alles.
4. Denk niet alleen aan jezelf, maar ook aan anderen en je omgeving.
5. Blijf je verwonderen, zodat je kan blijven leren en je wereld kan verruimen.

Met deze kennis had ik niet het gevoel dat ik genoeg bagage had om verder te gaan. Dus besloot ik om ‘Alice in Wonderland’ te kijken, omdat ik tijdens de deskresearch naar ‘Erik of het kleine insectenboek’ een interview tegenkwam waarin Wouter van Dieren de twee verhalen met elkaar vergeleek op het gebied van vakmanschap (Geronimi, Jackson & Luske, 1951) (De Waal, 2013).

Tijdens de deskresearch kwam ik erachter dat Lewis Caroll een hele andere visie had bij het schrijven van zijn boek (van Rijssel, 2015). Het verhaal is namelijk ontstaan tijdens een roeitochtje met de zusjes Lidell. Hij improviseerde het verhaaltje tijdens de tocht en later maakte hij er een boek van. In het verhaal speelt nonsense een grote rol als verzet tegen kinderverhaaltjes waar een moraal in zit.

Hoewel ik dit mij erg aansprak vond ik het weinig concreet. Daarom besloot ik naar een thema te kijken dat in beide verhalen een belangrijk onderdeel was. De metafoor van een rups die in een vlinder verandert. Hoewel mijn fascinatie voor deze metafoor groeide, kon ik deze nog niet helemaal plaatsen in mijn onderzoek en daarom besloot ik de fascinatie even te parkeren voor een later moment en naar een andere vergelijking te zoeken tussen de twee films. In beide films gaat de mens naar het insectenrijk. Hierdoor vroeg ik me af wat er zou gebeuren als een insect zich conformeert aan het mensenrijk.

Met deze nieuwe insteek besloot ik te experimenteren. Ik ben alles gaan opschrijven wat in mij opkwam wanneer ik dacht aan de vraag: Als ik vandaag een rups zou ontmoeten wat zou ik hem dan allemaal vertellen? In onderstaande afbeeldingen staan de antwoorden op die vraag.

Vanuit deze antwoorden ben ik korte verhaaltjes gaan schrijven over een gesprek tussen een mens en een rups.

Verhaal 1

Verhaal 2

Verhaal 3

Verhaal 4

 

Ik had genoeg bagage verzameld om door te kunnen gaan. Het was echter van belang dat ik binnen alle kennis en experimenten een richting zou kiezen. Tijdens een feedbacksessie met docent Rob kwam hij tot de conclusie dat alle kennis, experimenten en inzichten te reduceren waren tot één thema: metamorfoses. Hier was ik het mee eens en dus besloot ik dat dit mijn nieuwe insteek zou worden voor het vervolg van het project. Rob gaf me nog de tip om te starten bij metamorfoses van insecten.

 

Fase 3: metamorfoses van insecten [larvestadium II]

Meteen ben ik met de tip van Rob aan de slag gegaan. Ik startte met de levenscyclus van de vlinder, omdat die al eerder mijn aandacht had getrokken. Met dit onderzoek wilde ik meer leren over de anatomie en eigenschappen van de vlinder in alle fases van zijn leven. Het onderzoek ben ik gestart met de anatomie van de rups (zie onderstaande afbeelding links), pop (zie onderstaande afbeelding midden) en vlinder (zie onderstaande afbeelding rechts).

*Voor dit onderzoek heb ik gebruik gemaakt van de volgende bronnen: (De Vlinderstichting, z.d.), (De Vlinderstichting, z.d.).

Vervolgens ben ik de levenscyclus gaan omzetten in een storyboard ( zie onderstaande afbeelding links en midden). Deze gegevens samen heb ik omgezet in een schematische weergaven van de levenscyclus van de vlinder (zie onderstaande afbeelding rechts).

Naast deze meer uitgewerkte levenscyclus van de vlinder, heb ik ook de levenscyclus van het lieveheersbeestje (zie onderstaande afbeelding links) en die van de kikker (zie onderstaande afbeelding rechts) onderzocht en schetsmatig getekend in mijn dummy.

*Voor dit onderzoek heb ik gebruik gemaakt van de volgende bronnen: (BioGroei, z.d.), (Stippen, z.d.), (eduMedia, z.d.).

Docent Rob raadde mij aan connecties te zoeken tussen processen die door mensen worden geproduceerd en de levenscyclus van de dieren die ik had onderzocht. Al snel leidde dit tot een rijtje aan connecties (zie onderstaande afbeelding links). Maar deze zeiden wat mij betreft te weinig. Daarom besloot ik zelf een vergelijkingen te bedenken (zie onderstaande afbeelding rechts).

Door de tekening besefte ik mij dat ik niet per se een parallel moest vinden tussen de levenscyclus van een insect en een door mensen geproduceerd proces. In plaats daarvan zou ik ook bestaande voorwerpen van een metamorfose kunnen voorzien. Ik vervolgde mijn project dan ook door verschillende voorwerpen te tekenen en die te onderwerpen aan een metamorfose. Zo startte ik bij een urinoir dat van kleur verandert nadat hij in aanraking komt met warmte of vocht en een winkelmandje die de vorm had van een kangoeroe (zie onderstaande afbeelding).

Zo ben ik verder gaan spelen met het transformeren van alledaagse producten in iets nieuws. Dit heb ik gedaan door mijzelf af te vragen wat er gebeurt als je:

• Een voorwerp verbeterd.
• Een voorwerp uit zijn normale omgeving haalt en in een nieuwe omgeving terugplaatst.
• Twee voorwerpen samenvoegt.

In onderstaande afbeelding zie je het resultaat.

 

Dit werk besprak ik met docent Rob. Hij raakte enthousiast van de waterkoker die was veranderd in een vaas (zie bovenstaande afbeelding laatste) . En gaf me het advies om te experimenteren met het onderwerpen van hedendaagse producten aan een metamorfose.

 

Fase 4: het maken van vazen [verpoppen]

Ik heb in een kringloopwinkel een waterkoker, een braadpan, een poppenhoofd, een (speelgoed)viool en een ouderwetse wandklok gekocht. Om eenheid te creëren tussen de verschillende voorwerpen heb ik ze allemaal wit gespoten. Naast eenheid zorgde dit er ook voor dat de focus verschoof van de functie van het object, naar de vorm van het object. Daarna ben ik de objecten gaan versieren met bloemen, alsof het een vaas is. In onderstaande afbeeldingen zie je het resultaat.

Vaas 1: waterkoker

Vaas 2: braadpan

Vaas 3: poppenhoofd

Vaas 4: (speelgoed)viool

Vaas 5: ouderwetse wandklok

Door het experiment met de voorwerpen die ik transformeerde in een vaas, zie ik nu dat ik als ontwerper kan bepalen welke betekenis een voorwerp krijgt. Dat kan simpelweg door een object uit zijn normale omgeving te halen en deze in een nieuwe omgeving te plaatsen. Met dit inzicht wil ik mijn eindproducten maken voor de expositie.

 

Fase 5: de eindproducten [imago]

Voor de expositie wil ik drie voorwerpen transformeren in een vaas. Ik verwacht dat mijn opstelling er ongeveer zo uitkomt te zien als op de onderstaande illustratie. De vazen in de illustratie zijn echter niet de echte eindproducten, maar moeten een indruk geven van het uiteindelijke product.

De drie voorwerpen zal ik kiezen aan de hand van het soort bloemen dat ik zal gaan gebruiken. Het kiezen van de bloemen doe ik aan de hand van de betekenis van de bloemen. Hierbij ga ik opzoek naar een thema zoals: geboorte –> lief hebben –> dood. De bloemen en hun betekenis bepalen uiteindelijk welke vorm er het beste aansluit (form follows function). Na het kiezen van de bloemen zal ik samen met Marlies Qualm gaan uitzoeken hoe de bloemen het best kunnen worden geschikt.

 

Toekomst

Op dit moment heb ik ervoor gekozen om de kleur van de vazen wit te maken. Mocht dit project een verloop krijgen, dan zou ik willen kijken wat ik nog zou kunnen doen met andere kleuren, patronen en motieven. Daarin zou ik voornamelijk willen kijken naar wat er gebeurt als je het ontwerp nog verder uit de context haalt.

 

Bronnen

BioGroei. (z.d.). Levenscyclus lieveheersbeestje. Geraadpleegd van https://www.biogroei.be/kenniscentrum/levenscyclus-lieveheersbeestje

De Vlinderstischting. (z.d). Anatomie. Geraadpleegd van https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/alles-over-vlinders/anatomie-vlinders

De Vlinderstichting. (z.d.). Levenscyclus. Geraadpleegd van https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/alles-over-vlinders/levenscyclus2

EduMedia. (z.d.). Levenscyclus van de kikker. Geraadpleegd van https://www.edumedia-sciences.com/nl/media/618-levenscyclus-van-de-kikker

Geronimi, C., Jackson, W., & Luske, H. (Regisseurs). (1951). Alice in Wonderland [Film]. Walt Disney Animation Studios, & Walt Disney Productions.

Paradijsvogels Magazine. (2019). 5 subtiele levenslessen uit Godfried Bomans klassieker Erik of het kleine insectenboek. Geraadpleegd van https://www.paradijsvogelsmagazine.nl/vijf-subtiele-levenslessen-uit-godfried-bomans-klassieker-erik-of-het-klein-insectenboek/

Stippen. (z.d.). De stippen hebben namen. Geraadpleegd van http://www.stippen.nl/platen.php

Van Liempd, G. (Regisseur). (2004). Erik of het kleine insectenboek [Film]. A Private View, Algemene Vereniging Radio Omroep (AVRO), & Egmond Film & Television.

Van Rijssel, D. (2015, 13 december). 150 jaar Alice in Wonderland. Geraadpleegd van https://www.hebban.nl/artikelen/150-jaar-alice-in-wonderland

Waal, J. [Digibieb]. (2013, 30 oktober). Nederland leest 2013 promo [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=sUwquHnikRY