Synopsis
Tijdens dit project heb ik onderzocht hoe dromen gevisualiseerd kunnen worden en een werkelijk beleefde droom verwerkt in een korte film.
Premisse
Dromen hebben mij altijd uitermate gefascineerd. Ik verlies mezelf graag in een extra dutje om nog even te genieten van een willekeurig narratief wat mijn brein mij voorschotelt. Ik vertel anderen vaak over wat ik heb gedroomd, maar merk dat deze lang niet zoveel indruk op hen maken als op mij. Dit vind ik jammer. Ik zou ze zo graag mee willen nemen in de magische verhalen en landschappen van dromen. Daarom besloot ik dit project te onderzoeken “Hoe kan ik dromen visualiseren?”, zodat anderen zich goed in de droom in kunnen leven.
Hoofdvraag en deelvragen
Hoofdvraag: Hoe kan ik dromen visualiseren?
Deelvragen:
- Hoe zijn dromen te visualiseren?
- Hoe dromen anderen?
- Hoe maak je een beleving van een droom?
Context, scope en definitie
Een mensenbrein moet hard werken om zichzelf te beschermen tegen de mentale overbelasting van de prestatiemaatschappij. Gelukkig is het brein erop gebouwd om zichzelf te beschermen tegen deze uitputtingsslag. Dit doet hij tijdens het slapen. Men bereikt tijdens zijn slaap verschillende stadia, waarvan de REM-slaap het eindstation is. Hier wordt alle informatie, waarnemingen en emoties die op dat moment een prominente plek in de hersenen innemen verwerkt (Dorsoo, 2021).
Alle emoties, wensen en verlangens komen tot zijn recht in de REM-slaap. Hoewel sommige dromen heel realistisch lijken, worden dromen ook ervaren als willekeurig. De situaties waarin men zich in dromen kan bevinden lijken dan niet gekoppeld te zijn aan gebeurtenissen of waarnemingen uit die ze recentelijk hebben beleefd. Volgens de theorie van Sigmund Freud bestaan juist deze aselecte dromen uit een fundament van onderbewuste verlangens en emoties (Jansen, 2020).
De kennis over de functie van dromen en de betekenis erachter is belangrijk geweest voor dit onderzoek. Het zou de richting waar ik op zou gaan bepalen. Door dromen van anderen te observeren, te verklaren en met die resultaten in mijn uitingen te experimenteren hoopte ik een juiste vorm voor mijn uitwerking te vinden.
Methode en aanpak
Dromen vond ik altijd heel ontastbaar. Uiteindelijk zou het altijd een vage herinnering van een beeld blijven, hoe goed je het ook heb onthouden. Ik kan dromen vaak goed onthouden en wilde dit proberen te visualiseren. Ik droom over felle contrasten, vaak over landschappen of absurdistische gebouwen. Ik maakte een moodboard met foto’s die ik zou koppelen aan mijn dromen, als poging de droomwereld wat tastbaarder te maken.
Ik keek ook naar kunstenaars als Salvador Dalí, Max Ernst en René Margrittes. Zij maakten kunstwerken die enorm realistisch waren, maar totaal niet logisch. Deze surrealisten vertaalden de fantasiewereld in hun werk, maar waren ook bezig met het toevoegen van metaforische elementen (Fortenberry, 2015).
Ik besloot mijn eigen droom uit te tekenen. Dit werd een soort collage.
Ik was benieuwd of andere mensen op dezelfde manier dromen of juist een hele andere voorstelling hebben. Daarom deed ik een experiment waarin ik twee personen hun eigen dromen liet teken.
Na dit experiment waaruit duidelijk werd dat een droom van iemand anders goed te begrijpen is als je ingaat op de details, wilde ik onderzoeken of ik iemand anders zijn droom zou kunnen visualiseren.
Volgens de proefpersoon die de droom had beleefd, kwam de visualisatie erg goed overeen. Het experiment was dus geslaagd. Dromen zijn door anderen te visualiseren.
In een feedbackmoment kreeg ik het commentaar dat de beleving bij de beelden nog mist. Ik kreeg de tip om die beleving te verduidelijken. Ik bedacht toen dat dit goed zou kunnen met gebruik van muziek. Ik ga tenslotte pas huilen bij een dramatische film, zodra de eindmuziek afspeelt. Dat is niet voor niets!
Ik maakte twee audiosporen. Audio 1 roept de emotie blijdschap op, audio 2 roept spanning op.
Vervolgens maakte ik twee video’s met beeld erbij.
Op deze twee beelden vroeg ik feedback van een aantal klasgenoten. Uit hun feedback kon ik concluderen dat een bewegend beeld vele malen dichter bij een droom-visualisatie in de buurt komt dan een stilstaand beeld. Daarom besloot ik voor mijn einduitwerking een film te maken.
Eind-uitwerking
Voor mijn einduitwerking bedacht ik om dromen van Tom te visualiseren. Hij verloor zijn beste vriend en heeft hier een aantal dromen over gehad.
In zijn dromen kwam de functie van dromen mooie naar voren: Verwerken. Daarom heb ik het concept van de film, “processing life”, daarop gebaseerd.
Ik schreef een scenario aan de hand van Tom’s dromen. Er zaten een aantal gaten in het verhaal en ik wilde die opvullen door droomsymbolen in het verhaal te verwerken. Dit ondersteund het doel van het project, want in dromen komen altijd onverklaarbare situaties voor en die zou je kunnen terug herleiden aan de hand van droomsymbolen. De namen zijn in het scenario veranderd.
Omdat 1 scene in het donker gedraaid wordt, wilde ik in eerste instantie met kunstlicht werken. Om uit te testen wat daarvoor het beste werkt, heb ik voor deze scene een decoupage voorbereid en deze gefilmd met verschillende kleuren licht en posities.
Om het filmproject in goede banen te leiden, gebruikte ik het handboek ‘Films maken’, van Roemert Lievaart. Ik werkte aan de hand hiervan een scenario, shotlist, breakdown en callsheet uit (Lievaart, 2019).
In de film ‘Ferry’ zit een scene waar de karakter XTC deden en de makers kozen voor een heel klein diafragma, wat zorgde voor een wazig beeld (Verheyden, 2021, 53:35). Hieruit haalde ik de inspiratie om te filmen met een klein diafragma, zodat alleen het essentiële op zal vallen. Voor de dialogen tussen de jongens heb ik gekeken naar dialogen uit ‘The Peanut Butter Falcon’, omdat vriendschap daarin mooi naar voren komt (Roadsideflix, 2019).
De shotlist heb ik samen met een afgestudeerde cameraman Ino van der Sande aangepast. Eerst had ik ervoor gekozen om de symbolen prompt in beeld te brengen, maar na de feedback van Ino leek het een mooiere keuze om dit juist subtiel te verwerken, zoals in een droom ook de meeste objecten onopvallend lijken.
Shotlist Film : Versie 1. Geschreven aan de hand van ‘Films Maken’ (Lievaart, 2019).
Shotlist-Film-De verdwijning- Noah – Blad1 (1): Versie 2: Met hulp van Ino van der Sande.
Maandag 31 mei heb ik van 12 uur s’middags tot 11 uur s’avonds gefilmd op twee verschillende locaties. Op dit moment wordt de uitwerking ge-edit. Dit uiteindelijke resultaat zal te zien zijn op de schouw.
Een aantal stills uit de film.
Reflectie
Dit project lag enorm dicht bij mijn hart en dat ik als uitwerking een film heb kunnen maken en dit zou lukken had ik aan het begin van dit project nooit durven dromen. Ik durfde nooit leidinggevende taken op mij te nemen. Ik vond mezelf te chaotisch en dat maakte mij onzeker. Nu ik de productie van een film heb verzorgd, ben ik daar veel zekerder over geworden.
Tijdens het project ben ik een keer te lang blijven hangen bij een experiment. Ik wilde een realistisch schilderij wilde maken voor een experiment, maar had hier geen uitgedacht plan voor gemaakt. Dit liep totaal uit de hand en heeft veel onnodige tijd gekost. Daaruit heb ik geleerd dat als ik de volgende een experiment start, ik eerst na ga wat het plan is en hoe haalbaar dat is. Dit heb ik toegepast in de filmproductie-fase en daardoor verliep de draaidag voor de hele crew fijn.
Bronnen
Dalí, S. (z.d.). Dream Caused by the Flight of a Bee Around a Pomegranate a Second Before Awakening [Schilderij]. https://www.alletop10lijstjes.nl/top-10-beroemdste-schilderijen-salvador-dali/
Dorsoo. (2020, 13 augustus). Wat is REM-slaap? En waarom dromen we? https://www.dorsoo.be/nl/blog/wat-is-rem-slaap-waarom-dromen-we
Ernst, M. (1923). Pietà ou La révolution la nuit (1923) [Schilderij]. https://www.dutchmultimedia.nl/beroemdste-schilderijen-van-max-ernst-de-top-10/
Fortenberry, D. (2015). Kunst in context (1ste ed.). Uitgeverij Wbooks.
grotebeer.net. (z.d.). Ontdek de betekenis van je droom: Droomuitleg op GroteBeer.Net. Geraadpleegd op 1 juni 2021, van http://www.grotebeer.net/droomsymbolen.php
Jansen, J. (2020, 18 december). Freud – Uitgelegd en Betekenis – Kennisbank Helder Denken. Helder Dromen. https://helderdromen.nl/psychologie/freud/
Lievaart, R. (2019). Films Maken (11de ed.). Qqleq Dramaprodukties.
Margritte, R. (1937). La reproduction interdite [Schilderij]. https://www.dutchmultimedia.nl/meest-beroemde-schilderijen-van-rene-magritte-top-10/
RoadsideFlix. (2019, 20 juni). The Peanut Butter Falcon | Official Trailer | Roadside Attractions [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=UNl9RqjLCwc
Verheyden, C (regisseur). (2021). Ferry [film]. Netflix Benelux